Asli Akhundova

“Sərt qayda-qanunlar uşaqda özünəinam hissini azaldır”

Oktyabr 10, 2015

Uşaq inkişaf mərhələlərini fərqli psixoloqlar, uşaq inkişafı üzrə mütəxəssislər fərqli mərhələlərə bölürlər.

Uşaq inkişafının yaş dövrünə görə mərhələləri haqqında öz fikirlərini Bagcam.az-la Education Management Network şirkətinin uşaq inkişafı üzrə mütəxəssisi Samirə Əliyeva bölüşüb.

Həmin mərhələlər belədir:

1-18 ay dövrü

Bu mərhələ əsasən güvən duyğusunun formalaşması dövrü hesab olunur. Buna görə də bu mərhələdə validəynlərlə, xüsusilə də ana ilə körpənin emosional bağlılığı çox önəmlidir.

İlk iki ayda uşağın bütün ehtiyacları həmin an ödənilməlidir. Bu sonrakı yaşlarda onda güvən hissinin yaranmasında önəmli rol oynayır.

2-3 yaş dövrü

Bu yaş dövrü erkən uşaqlıq dönəminin ən həssas, kritik mərhələsi – “Mən” mərhələsidir. Eyni zamanda buna “Xeyr” mərhələsi də deyirlər. Bu dövr uşağın çoxlu suallar verib öyrənən dövrüdür.

Uşaq tərbiyəsi və inkişafı baxımından bu mərhələdə sərt qaydalar qoymaq, düzgün deyil. Çünki bu yaş mərhələsində sərt qayda-qanunlar uşaqda özünəinam hissini azaltmış olar, amma uşağı heç bir sərhəd qoymadan da böyütmək onda gələcəkdə eqoizm formalaşdıra bilər.

3-4 yaş dövrü

Bu, “mən də” mərhələsidir. Bu dövrlərdə uşaq hər fəaliyyətdə yer almaq istəyir.

Uşaqlar artıq bu mərhələdə bir çox sahələrdə formalaşır. Bir çox özünəqulluq bacarıqları sərbəst şəkildə yerinə yetirir, özünü ifadə edir, xəyali oyunlar oynayır.

4-5 yaş dövrü

Bu yaş dövründə uşaqlar yeni bir mərhələyə girirlər. Artıq başqalarının fikirlərinə hörmət etməyi, onların fikirlərini qəbul etməyi öyrənirlər. İctimai qaydalara riayət ətməyə başlayırlar. Bu yaşdan etibarən onlara bəzi qadağalar, sərhədlər qoymağa başlamaq lazımdır. Eyni zamanda da valideynlər uşaqlarından sevgi və qayğını əskik etməməlidir.

Uşağınız bu yaşda “yalan” danışmağa daha çox meyilli olur. Bir çox uşağın xəyali dostu olur. Bu hal bu yaş üçün normaldır, amma sonrakı yaşlarda bu keçməsə narahat olmağa dəyər.

5-6 yaş dövrü

Uşaq artıq hər tərəfli formalaşıb, məktəbə gətməyə tam hazırdır. Sosial, fiziki, əqli, nitq sahəsində inkişaf ediblər. Onların sualları daha məntiqli, daha qarışıq olur.

Lakin hər bir uşağın yaşına görə inkişaf xüsusiyyətləri fərqli olur. Bir uşaqda nitqin formalaşması 3 yaşına doğru bitə bilir, digərində isə ya daha tez ya bir qədər sonra baş verə bilər. Hər uşağın fərdi psixoloji xarakterstikası, temperamenti, ailə mühiti var. Bütün bu səbəbləri nəzərə alıb hər uşağa fərdi yanaşmaq lazımdır.

Uşaq inkişafı sahəsində “Davranış nəzəriyyə”sinin əvəzsiz rolu var. Bu sahədə istənilən davranış problemi, inkişaf uyğunsuzluğu olan uşaqlarla effektiv işlər görülə bilər.

Bu sahədəki seminarlar daha çox müəllimlərə (dayələrə və s.) ikinci növbədə isə valideynlərə yönlənib. Bu səbəbdən də ayda 2 dəfə bağçaların müəllim heyəti ilə müxtəlif mövzularda seminarların keçirilir. Bunda əlavə, hər həftə mütəmadi olaraq işçi heyəti ilə görüşlər keçirilir, uşaq inkişafı mövzusunda müzakirələr aparılır.

Uşaqlarla isə aparılan fəaliyyətlər müxtəlif yönümlü olur. Həm qrup məşğələləri zamanı onlar müşahidə olunur, qrupda sosiallaşma bacarığına, emosional vəziyyətləri izlənilir. Bundan əlavə ehtiyac duyularsa fərdi şəkildə də uşaqlarla məşğələlər keçirilir. Ehtiyacları daha dərindən öyrənilir.

Uşaq inkişafı üçün nələrə diqqət yetirməlidirlər?

Valideynlər uşaqların sağlam, sevgi dolu böyüməsi üçün aşağıdakı məsləhətlərə riayət etməlidirlər:

0-6 yaş

Onunla söhbət edin
Üz ifadələrini və qığıltılarını təkrar edin. Göz təması, onun səslərinə, mırıldanmaqlarına qarşılıq verin və gülümsəyin.
Onu adı ilə səsləyin
“Ci-ci” oyunu oynayın
İlıq vanna qəbul etdikdən sonra onu 5-10 dəqiqə masaj edin
Oyanıq olduğu zaman ən azı 30 dəqiqədən bir olduğu vəziyyəti dəyişin
Laylalar, yanıltmaclar deyin. Onlar təkrar səsləri sevirlər
Gəzintiyə çıxın və gördüyünüz hər şey haqqında onunla danışın

6-12 ay

Onunla söhbət etməyi artırın, bədən dilinizlə və işarətlərinizlə söhbətlərinizi eyniləşdirin
Qucaqlamağı və sevgi dolu sözlər deməyi unutmayın
Oyuncaqlarla böyük-kiçik, alt-üst, arxa-qabaq və s. qavramlarını öyrədin
Səbəb-nəticə əlaqəsini öyrədin
Layla və yanıltmaclar deyin, musiqi dinlətdirin
Digər yaşıdları ilə çoxlu zaman keçirməsinə şərait yaradın
Top atmaq-tutmaq və almaq-vermək oyunları oynayın
Evdə gördüyünüz işlər barəsində söhbət edin (nə etdiyinizi və niyə etdiyinizi danışın)

12-24 ay

Kitab oxuyun və bol-bol söhbət edin
Sözlərinə və suallarına cavab verin
Sərbəst şəkildə yemək yeməyi öyrədin
Tək uzun müddətli TV baxmasına icazə verməyin
Bərabər mahnı oxuyun və musiqi dinləyin
Rəng və rəqəmləri yavaş-yavaş öyrətməyə başlayın
Yaşıdları ilə daha çox zaman keçirməsinə imkan yaradın
Funksional və sadə oyuncaqlar alın və ya birlikdə düzəldin

24-36 ay

Mümkündürsə yarım günlük bağçaya qoyun
Digər uşaqlarla bol zaman keçirməsinə şərait yaradın
Boya qələmləri və dəftərlər alın, bərabər boyayın rəsmləri
Hekayələr, nağıllar danışıb sonra sadə suallar verib diqqətini cəmləməsinə dəstək olun
TV və kompüterdə qətiyyən tək başına zaman keçirməsinə imkan verməyin
Sosial mühitlərdə daha çox zaman keçirin
Xəyali oyunlar oynayın (evcik-evcik və s.)
Sərbəst yeyib, içməyinə dəstək olun

36-48 ay

Övladınızın xəyal gücünü və yaradıcılığını dəstəkləyən oyuncaqlara üstünlük verin
Bərabər nağıl, hekayə oxuyun
Bərabər gəzintiyə gedin (muzey, kitabxana, zoopark və s.)
Musiqi dinləyin
Hesablı oyunlar oynayın
Övladınızın qurduğu xəyali oyunların qəhrəmanları olun
Zaman, uzunluq, ağırlıq və s. kimi qavramları öyrədin
Yaşı, ev ünvanı, telefon nömrəsini, boyu, çəkisi və s. haqqında məlumat verin

Ən sonda isə yaşından aslı olmayaraq hər bir uşağa bol-bol sevgi verin, qucaqlayın.

34 ölkənin sinif otaqlarından fotolar

Oktyabr 9, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

5 Oktyabr Müəllimlər günündə, YUNESKO-nun təşəbbüsü ilə Reuters bütün dünyadakı müxbirlərdən olduqları ölkələrdəki məktəblərin sinif otaqlarının şəkillərini çəkib göndərməyini istəyib.

Həmin fotoşəkilləri təqdim edirik:

1. Vyetnam

1. Filippin

3. Tunis

4. İordaniya

5. Kanada

6. Cənubi Afrika

7. Türkiyə

8. Ìspanya

9. Fas

10. Qəzza

11. Cənubi Afrika

12. Rusiya

13. Braziliya

14. Əfqanıstan

15. Gürcüstan

16. Şimali İrlandiya

17. Kenya

18. Braziliya

19. Panama

20. ABŞ

21. Hindistan

22. Ukrayna

23. Uruqvay

24. Yaponiya

25. Pakistan

26. Kolumbiya

27. İngiltərə

28. Burundi

29. Fil Dişi Sahili

30. Malayziya

31. İrlandiya

32. Vyetnam

33. Pakistan

34. Əfqanıstan

“Baby Star” uşaq bağçasında keçirilmiş qiymətləndirmə nəticələri

İyul 10, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Uşaq inkişafının qiymətləndirilməsi hər bir təhsil müəssisəsinin, xüsusən də məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biridir. Bu fəaliyyət müəssisənin keyfiyyət və inkişafının dəyərləndirilməsi və gələcək planların istiqamətlərini müəyyən etməsinə imkan yaradır. Bu qiymətləndirmə müəllimlərin, pedaqoji heyətin səriştəsinin müəyyən olunmasında vacib kompanentlərdən biridir.

Bunları nəzərə alaraq, Education Management Network “İndigo” Nərimanov Uşaq Bağçası, “Baby Star” Uşaq Bağçasında 3 – 6 yaş arası uşaqların qiymətləndirilməsini həyata keçirmişdir.

Qiymətləndirmənin hazırlanması zamanı uşaqların yaş qruplarına uyğun inkişaf standartları və meyarlar müəyyən olunmuşdur. Bu inkişaf standartları və meyarlar Azərbaycan, Türkiyə, Rusiya və digər qərb ölkələrinin uşaq inkişaf standartları əsasında formalaşdırılmışdır və aşağıda göstərilən 5 istiqamətdə üzrə qruplaşdırılmışdır.

Uşaqların psixomotor (fiziki,sağlamlıq,təhlükəsizlik) inkişafı
Uşaqların mədəni-estetik və yaradıcı inkişafı
Uşaqların nitq inkişafı
Uşaqların idrak (qavrama və ümumi bilik) inkişafı
Uşaqların sosial-emosional inkişafı
Yuxarıda göstərilən hər bir inkişaf standartının özünə məxsus qiymətləndirmə meyarları mövcuddur və bu meyarların hər biri 1 balla qiymətləndirilir. Qiymətləndirmənin nəticəsində müəyyən olunmuş göstəricilər hər rəqəmlə, həm də faiz nisbəti ilə sizlərə təqdim olunur.

Qiymətləndirmənin davamı olaraq “Baby Star” Uşaq Bağçasında həyata keçirilmiş qiymətləndirmə nəticələri cədvəl formasında aşağıda təqdim edilir.

Qiymətləndirmə prosesinə ümumilikdə 54 uşaq cəlb olunmuşdur. Cədvəldə göstərilənlər əsasında qeyd etmək olar ki, 3 – 4 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 19 baldan orta hesabla 18,17 bal toplayaraq 95,61 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 7,78 bal toplayaraq 86,40 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 15,50 bal toplayaraq 91,18 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 8,33 bal toplayaraq 92,59 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 10,11 bal toplayaraq 91,92 %, ümumilikdə isə mümkün 65 baldan orta hesabla 59,89 bal toplayaraq 92,14 % standartı icra etmişdir.

Həmçinin 3 – 4 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 19 baldan orta hesabla 17,25 bal toplayaraq 90,79 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 8,05 bal toplayaraq 89,43 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 15,55 bal toplayaraq 91,47 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 8,90 bal toplayaraq 98,89 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 9,85 bal toplayaraq 89,55 %, ümumilikdə isə mümkün 65 baldan orta hesabla 59,60 bal toplayaraq 91,69 % standartı icra etmişdir.

Qiymətləndirmənin nəticəsinə əsasən,

4 – 5 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 20 baldan 20,00 bal toplayaraq 100 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 10 baldan 10 bal toplayaraq 100 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 13 baldan 13 bal toplayaraq 100 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 20 baldan 20 bal toplayaraq 100 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 10 baldan 10 bal toplayaraq 100 %, ümumilikdə isə mümkün 73 baldan 73 bal toplayaraq 100 % standartı icra etmişdir.

4 – 5 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 17,54 bal toplayaraq 87,69 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 9,23 bal toplayaraq 92,31 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 13 baldan orta hesabla 11,54 bal toplayaraq 88,76 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 18,96 bal toplayaraq 94,81 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 9,85 bal toplayaraq 98,46 %, ümumilikdə isə mümkün 73 baldan orta hesabla 67,12 bal toplayaraq 91,94 % standartı isə icra etmişdir.

Son olaraq isə,

5 – 6 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 16,80 bal toplayaraq 98,82 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 11,70 bal toplayaraq 97,48 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 16 baldan orta hesabla 16,00 bal toplayaraq 100,00 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 10,40 bal toplayaraq 94,55 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 11,10 bal toplayaraq 92,50 %, ümumilikdə isə mümkün 68 baldan orta hesabla 66,00 bal toplayaraq 97,06 % standartı icra etmişdir.

5 – 6 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 17,00 bal toplayaraq 100,00 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 11,00 bal toplayaraq 91,69 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 16 baldan orta hesabla 14,13 bal toplayaraq 88,33 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 10,77 bal toplayaraq 97,88 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 10,40 bal toplayaraq 86,67 %, ümumilikdə isə mümkün 68 baldan orta hesabla 63,30 bal toplayaraq 93,09 % standartı icra etmişdir.

Qiymətləndirmənin nəticəsi olaraq qeyd etmək olar ki, bağçada uşaqların psixomotor (fiziki,sağlamlıq,təhlükəsizlik) inkişafı 95,49 %, mədəni – estetik inkişafı 92,88 %, nitq inkişafı93,29 %, idrak inkişafı (qavrama və ümumi bilik) 96,45 %, sosial – emosional inkişaf 93,18 % təmin olunmuşdur.

Uşaqlar oynayaraq öyrənməlidir

İyul 6, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Əvvələr uşaqlar məktəbdə vaxtlarını oyun oyanayaraq keçirirdi. Şəkillər çəkir, beyinlərində yoldaşları ilə birgə öz xəyal dünyalarını yaradırdırdılar. Ancaq get-gedə bu fəaliyyətləri yuxarı siniflərdəki kimi müəllim idarəsində verilən didaktik dərs izahatı əvəzlədi. Bir çox məktəbdə formal təhsil artıq 4- 5 yaşında başlayır.
Və bu gün belə bir düşüncə yayılmağa başlayır: “Erkən yaşlarda öyrənməyə başlamazlarsa, uşaqlar sürətli oxumaq və hesablama kimi vacib bilikləri əldə edə bilməyəcəklər.
Alimlər isə bu cür yanaşmanın müsbət təsir göstərəcəyinə dair əllərində az sübut olduğunu, əksinə bunun tam əks təsir göstərə biləcəyini qeyd edirlər. Emosional və idrak inkişafını potensial olaraq yavaşlatmaq yersiz stressə səbəb olur və uşaqların öyrənmə arzusunu yox edir.
Həmçinin Lesley Universitetinin alimlərindən olan Nancy Carlsson Paige də bu fikri böyük səhv kimi qiymətləndirirlər.
Carlsson Paige davamlı olaraq məktəbləri ziyarət edir və bildirir ki, onun müşahidələrinə əsasən azyaşlı uşaqlar izah olunan dərsi başa düşməkdə çətinlik çəkirlər: “Çox sinifdə, bir neçə dəfə gördüm bunu. Uşaqlardan masaya əyləşməklərini və sadəcə hərfləri yazmaqlarını istəyirik. Onlar isə nə etdiklərini özləri belə bilmir. Həqiqətən də çox təəssüfləndirici mənzərədir”.
Son 10 ildə xüsusilə də Amerikada erkən yaşlarda təhsil sürətli şəkildə yayılmağa başlayıb. “Heç bir uşaq geri qalmasın” və “Zirvəyə Yarış” kimi proqramlar daha çox testə və birbaşa dərs izahatına öz töhfələrini verdi.
Əslində isə didaktik təhsilə doğru istiqamət dəyişdirən bu dəyişiklik iki təzyiq yaradan problemin həllinə doğru cəhddir.
Amerika təhsili bəzi ölkələrin təhsil sistemindən geridədir. Eyni zamanda milyonlarla amerikalı tələbə təhsildə ortalamadan daha aşağı səviyyədə müvəffəqiyyət göstərir.
İlk zamanlarda elmi təhsil müdafiəçiləri formal təhsilə erkən başlamağın bu iki boşluğu doldurmağa köməkçi olacağını söyləyirdi.
Finlandiya və Estoniya da daxil olmaqla, bəzi ölkələr, ibtidai təhsilə 7 yaşından əvvəl başlamır. Hər iki ölkə də riyaziyyat, elm və oxumada Amerikadan daha irəlidədirlər.
Amerikada isə ibtidai məktəbə qəbul yaşının 7-yə qaldırılması mümkün deyil. Bunun səbəbi isə çox sadədir: amerikanlar düşünür ki, belə olduqda uşaq gününün çox hissəsinin TV qarşısında keçirəcək, beləcə o gələcək təhsil müvəfəqiyyətlərindən geri qalacaq.
Ötən 20 il ərzində alimlər uşaqların necə öyrəndiyini anlamaq üçün müxtəlif təcrübələr aparıblar. Kaliforniya Universiteti nevrologiya mütəxəssisi Jay Giedd bütün karyerasını insan beyninin doğumdan yetkinliyə qədər necə inkişaf etdiyin araşdırmağa həsr edib. Giedd,7- 8 yaşından daha kiçik olan uşaqların beyninin didaktik açıqlama yerinə aktiv kəşfə daha uyğun olduğunu söyləyib. Onun sözlərinə görə, həddindən artıq elmi təhsilin yaratdığı digər bir problem də uşaqların kəşf istəyini azaltmasıdır: “Xüsusilə, təhsil almaq, oxumaq məsələsi tələsik olmamalıdır. Oxumaq gəzmək kimi təbii vərdiş halını ala bilməz. Çünki insan yalnız 6000 ildir oxuya bilir. Oxumaq təşviq edilə bilər, amma məcbur edilə bilməz. Lakin təəssüflər olsun ki, bu gün məktəblər də bunu tez-tez edirlər.

“Oyunlar uşaqlarda idmana maraq oyadır”

İyul 2, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Bu ay uşaq bağçasında Yay proqramı təşkil olunub. Proqram çərçivəsində uşaqlar arasında gimnastika, uzağa topatma, velosiped və digər idman növləri üzrə yarışlar keçirilib. Müxtəlif yaş qruplardan olan uşaqlar yarışlarda öz məharətlərini göstərərək həm əyləniblər, həm də yeni bilik və bacarıqlar qazanıblar.

Uşaq bağçasının direktoru Samirə Muxtarova GSR.fm-ə müsahibəsində bildirib ki, keçirilən oyunlar uşaqların fiziki inkişafına kömək olmaqla yanaşı, həm də onlarda idmana maraq və həvəs oyadıb:

Biz bağçada yaya uyğun bir proqram hazırlayıb yazdıq. Bu zaman isə, uşaqların yaşını nəzərə aldıq. Bu, fiziki inkişaf uşaq üçün önəmlidir. Fiziki inkişafı düzgün getməyən uşağın təhsili və riyaziyyatının, digər fənlərinin də düzgün getməsi real deyil. Buna görə də, proqramı fiziki inkişaf üzərində qurduq. Praktika dərslərini çoxaltdıq. Həm Avropa Oyunlarına dəstək üçün, həm də ənənəvi olaraq yay mövsümündə bağçamızda oyunlar keçiririk. İki yaşlı uşaqlar arasında uzağa topatma, uzağa hoppanma yarışları oldu. Bu yarışların məqsədi odur ki, uşaqlar yarışın nə demək olduğunu öyrənib, qalibiyyətin zövqünü yaşasınlar. Qalib olmaq üçün çalışırlar, amma zaman – zaman qalibiyyət də var, məğlubiyyət də. Uşaqlar bunların fərqini anlayırlar, hiss edirlər.

Direktor, həmçinin Yay proqramı haqqında da məlumat verib:

Velosiped yarışları

Bu yarışlarda biz protokol hazırladıq. 2010-cu ilin və 2011-ci ilin uşaqları ayrı-ayrılıqda yarışdı. Nəticədə qızıl, gümüş, bürünc medalla təltif olundular. Qaliblərə kubok verildi, diplomlarla təltif olundu. Qalib ola bilməyən uşaqlara həvəsləndirici hədiyyələr verildi.

Rənglərin öyrənilməsi

Bağçada uşaqlar rənglər rənglədi. Evdə, bağçada uşaqlara fırça ilə işləməyə icazə veririk, amma onun həddinin aşılmasına, üstünə tökülməsinə icazə vermirik. Ona görə Hindistandakı Holi bayramı kimi rənglər günü keçirdik. Onlar rəngləri bir-birinə qarışdırıb rənglərin ahəngini öyrəndilər. Ayaqlarının, əllərinin izlərini qoydular. Bu həm də “Kiçik əl” motorikasının inkişafı üçün vacibdir.

Qumla oynamaq

Qumla oynamaq həm uşağı sakitləşdirir, həm də inkişaf etdirir. O niyyətlə belə bir layihəmiz oldu.

Şokalad necə hazırlanır?

Bu yaxınlarda Bakıda şokalad sərgisi keçirildi. Uşaqlar maraqla o sərgini izlədilər. Biz də ona olan marağı hiss edərək “Şokalad necə hazırlanır?” adlı gün keçirdik. Uşaqlar özləri aşpaz geyimləri geyinib şokalad düzəltdilər, onu istədikləri kimi bəzədilər. Soyuducuda dondurandan sonra onu özlərinə verdik ki, evə aparıb valideynləri ilə bölüşüb yesinlər. Onlar bu işdən böyük zövq aldılar.

“Pizza günü”

Eyni zamanda “Pizza günü” elan etdik. Onlar əlləri ilə hazırladıqları pizzanı yedilər. Kiçik qruplarda gül, peçenye düzəltdilər. Əllərini xəmirə vurdular. Bu həm uşaqların maraq dairəsini artırdı, həm də dərs xarakteri daşıyırdı. Uşaqlar hiss etmədən əylənərək öyrəndilər.

“Sabun köpüyü” yarışması

Uşaqlar özləri köpük üfürdülər. Bu həm də onların düzgün tələffüzünə faydalıdır.

Kuklalar

Qızlar bağçada, həyətdə kuklalarını çimizdirdilər, onun paltarlarını yuyub asdılar. Bu onların özünəxidmət bacarıqlarının öyrənməsinə kömək edir, həm də əl motorikasının inkişafına kömək edir.

Samirə xanım son olaraq qeyd edib ki, uşaqların yarışlarda göstərdiyi nəticələrdə bağça ilə yanaşı valideynlərin də rolu danılmazdır:

Bağçanın, məktəbin etdiklərindən əlavə, uşağın inkişafında valideynin rolu daha böyükdür. Məsələn, velosiped yarışlarında birinci və ikinci yer tutanlar o uşaqlar idilər ki, hər gün ataları ilə birlikdə parkda, bulvarda ən az bir saat velosiped sürürlər. Eyni zamanda bəzi valideynlər uşaqlarına dedilər ki, əsas olan sənin yarışda iştirak etməyindir. Sən udsan da, uduzsan da mənim üçün qalibsən. Valideynlərin bu cür uşaqlarını dəstəkləməsi uşaq inkişafı baxımından çox vacibdir.

“Valideynlərin ən böyük köməkçisi bağçadır”

İyun 29, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Bağça valideynlərin və uşaqların həyatında mühüm rol oynayır. GSR.fm də “Uşaqlar bizim gələcəyimizdir, gələcəyimizin qeydinə qalaq” şüarı altında bağçanın valideynlər və uşaqların həyatına təsiri ilə bağlı rubrikasını davam etdirir. Rubrikanın növbəti qonağı “İndigo” Nərimanov uşaq bağçasında təhsil alan Kamillanın valideyni Sevda Ağayevadır.

Uşaqlar Bakı 2015-ə dəstək oldu

İyun 26, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

19 iyun tarixində “İndigo” Nərimanov, “Baby star” uşaq bağçalarını birgə təşkilatçılığı ilə uşaqlar arasında ilk olimpiya oyunları təşkil olunub.

Bakı 2015 birinci Avropa Oyunlarına dəstək məqsədi ilə uşaq bağçasında keçirilən idman tədbiri oyunların rəsmi simvolları Nar və Ceyranın iştirakçıları salamlaması ilə açıq elan olunub.

Uşaqlardan ibarət gimnastika komandasının çıxışından sonra oyunları idarə etmək üçün valideynlər arasından hakimlər seçilib. Uşaqlar uzağa tullanma, maneələr zolağında qaçış, estafet qaçışı və ağırlıqqaldırma idman növləri üzrə olimpiya oyunlarında iştirak ediblər. Hər oyun üzrə birinci, ikinci və üçüncü yerlərin sahibləri diplomlarla mükafatlandırılıb, medallarla təltif olunublar.

Qalibiyyət sevincini yaşayan balacalar hisslərini bizimlə bölüşüblər.

– Yarışma oldu, mən qazandım, birinci oldum. Birinci olanda bunu qazandım

– Я выиграл. Я победил. Потому что я второй место победил. Получил медаль.

Yarışları izləyib, övladlarına dəstək olmağa gələn valideynlər təşkilatçılara təşəkkürlərini bildiriblər.

Qəmər Xəlilova: “Bu gün hər şey çox gözəl keçdi. Bunun üçün bağça rəhbərliyinə, kollektivə öz təşəkkürlərimizi bildiririk. Uşaqlarımız üçün hər şey çox maraqlı idi. Qalib gəlsələr də, məğlub olsalar da, onlar üçün uğur idi ki, belə bir yarışda iştirak edirlər. Bu gələcəkdə də onların həyatında uğurlu bir qalibiyyət olacaq, mənə elə gəlir.”

Məmmədova Çinarə: “Bugünkü tədbir çox maraqlı keçdi hər zamankı kimi. Əməyi keçən bütün müəllimlərə də təşəkkürlərimi bildirirəm. Eyni zamanda mənim oğlum birinci yerin qalibidir. Bütün uşaq bağşasının kollektivinə təşəkkür edirəm, minnətdarlığımı bildirirəm.”

Sonda uşaq bağçasının meneceri Vəfa Şirinova bugünkü tədbirin mahiyyəti barədə GSR.fm-ə bunları deyib:

“Bədən tərbiyəsi başqa bir şeydir, idman başqa. Biz bağçada onu bədən tərbiyəsi şəklində keçirik. İstərdik ki, sonradan valideynlər bunu idmanla tamamlasınlar. Uşaqlar arasında bu yarışmaların keçirilməsi onlar arasında marağı, yarış ruhunu, qalibliyin və bəzən də məğlub olmanın nə olduğunu öyrətmək üçün çalışdıq.”

Bir atanın oğlunun müəlliminə yazdığı məktub

İyun 26, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Öyrənməsini lazım bilirəm;
bütün insanların dürüst və təmizqəlbli olmadığını, lakin
hər alçağa qarşı bir qəhrəman,
hər özünü fikirləşən siyasətçiyə qarşı özünü yaddan çıxaran bir lider var.

Hər düşmənə qarşı bir dost olduğunu da öyrət ona.
Uzun vaxt alacaq bilirəm, ancaq öyrədə bilsən,
qazanılan bir dolların, tapılan beş dollardan daha dəyərli olduğunu öyrət.

İtirməyi öyrənməsini öyrət və həm də qazanmaq sevincini,
qısqanclıqlardan uzağa apar onu.
Əgər bacarsan, səssiz gülüşlərin sirlərini öyrət ona.

Qoy əvvəldən öyrənsin, daha qüvvətlilərin görünüşdə qalib olduqlarını,
Əgər bacarsan, ona kitabların möcüzələrini öyrət.
Ancaq ona göy üzündəki quşların, günəşin qarşısındakı arıların
və yamyaşıl yamacdakı çiçəklərin əbədi sirini düşünəbiləcəyi zaman da saxla.

Məktəbdə səhv etməyin hiylə etməkdən
çox daha qürurverici olduğunu öyrət ona.
Ona öz fikirlərinə inanmasını öyrət.
Hərkəs ona səhv düşündüyünü söləyəndə belə.

Mədəni insanlara qarşı mədəni,
qəddar insanlara qarşı qəddar olmağı öyrət ona.
Hərkəs bir-birinə qoşulmuş eyni yolu gedərkən
kütlələri izləməyəcək gücü verməyə çalış oğluma.
Bütün insanları dinləməyi öyrət ona,
ancaq bütün dinlədiklərini həqiqət ələyindən keçirməsini
və sadəcə yaxşı olanları həzm etməsini öyrət.

Əgər bacarsan, kədərlənəndə belə
necə gülümsəməli olduğunu öyrət ona.
Göz yaşlarında heç bir utancın olmadığını öyrət ona.

Ona qüvvətini və beynini ən yüksək qiymətə satmasını,
ancaq heç vaxt qəlbinə və ruhuna qiymət etiketi qoymamağı öyrət.
Ulayan bir insan kütləsinə qarşı qulaqlarını tıxamağı öyrət.
Ona mədəni davran, ancaq onu qucaqlama.
Çünkü yalnız od poladı təmizləyir.
Qoy səbirsiz olacaq qədər cəsarətə sahib olsun.
Qoy cəsur olacaq qədər səbri olsun.

Ona hər zaman özü üçün dərin bir inanc daşımağı öyrət.
Beləcə insanlara qarşı da dərin bir inanc daşımış olacaq.

Bu böyük bir tələbdir, görək, nə qədərini edə biləcəksən.
Necə də yaxşı, balaca bir insandır oğlum.

( bu məktub ABŞ-ın 16-cı prezidenti Abraham Linkoln tərəfindən oğlunun müəlliminə yazılıb )

“Bakı 2015 Azərbaycanın yeni uğurlarına səbəb olacaq”

İyun 23, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Azərbaycanda ilk Avropa Oyunları keçirilir. Olduqca maraqlı və çoxnövlü idman tədbirində 20 idman növü üzrə yarışlar təşkil olunur. 12-28 iyun tarixlərində yarışlarda iştirak etmək üçün Azərbaycana bütün Avropadan 6000 idmançı gəlib. Yüksək səviyyədə təşkil olunan tədbirin faydalarından, uşaq inkişafına təsirindən danışan “Baby Star” və “İndigo” Nərimanov Uşaq Bağçalarının layihə rəhbəri və “Education Management Network” Şirkətinin direktoru Rasif Dünyamalıyev GSR.fm-ə verdiyi müsahibəni təqdim edirik:

Rasif bəy, sizcə ilk Avropa Oyunlarının Azərbaycanda keçirilməsi ölkəyə nə kimi faydalar gətirəcək?

Faydalar dedikdə ilk olaraq, həm beynəlxalq, həm də yerli faydalardan danışaq. Oyunların beynəlxalq aləmdə faydaları odur ki, belə bir tədbir ilk dəfə keçirilir. İlk həmişə önəmlidir. İnsanlara maraqlıdır ki, tədbir necə olacaq. Yəni, istənilən halda, bu, Azərbaycan haqqında danışılmasına gətirib çıxarır. Bu tədbir Azərbaycanın idman sahəsində daha da tanınmasına, yeni uğurlara imza atmasına səbəb olacaq. Yerli faydalarına gəldikdə isə, hər şeydən öncə insanların, xüsusən də, gənc nəslin idmana olan marağını artırır. Həm də infrastruktur məsləsini xüsusi vurğulamaq lazımdır. İdman yarışlarının keçirilməsi özü ilə müəyyən infrastruktur layihələrin həyata keçirilməsinə gətirib çıxardı. Yəni, yollar genişləndirildi, yeni yollar salındı, yeni idman mərkəzləri tikildi.

Bəs Azərbaycanın yarışlara hazırlıq səviyyəsini necə qiymətləndirirsiniz?

Əlbəttə ki, hər bir sahədə problem olur. Problem yoxdursa, demək ki, iş görülmür. Ölkəmizdə də müəyyən problemlər ortaya çıxdı və anında həll olundu. Təşkilatçılığın səviyyəsini bu problemlərə göstərilən diqqətlə ölçmək lazımdır. Bu baxımdan Azərbaycanın yarışlara hazırlığının yüksək səviyyədə olduğunu qeyd etmək olar.

İlk dəfə keçirilsə də, Azərbaycanın Avropa Oyunlarının açılış mərasiminin təşkilini Dünya Olimpiya oyunları ilə müqayisə edirlər. Sizin bu müqayisəyə münasibətiniz necədir?

Açılış mərasimi çox yaxşı keçdi. Azərbaycanın tanıtımı baxımından çox yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdur. Amma bunun nəticələrini biz bu günlər qiymətləndirə bilmərik. Nəticələrin qiymətləndirilməsi üçün bir az vaxt lazımdır. Mən bunu izləyici olaraq qeyd edirəm. Bunu peşəkar səviyyədə qiymətləndirmək bizim öhdəmizə düşməz, çünki bunun üçün peşəkar idman menecerləri, təşkilatçıları mövcuddur.

Cənab Prezidentin və ailəsinin yarışları birbaşa meydançadan izləməsi, hətta məğlub olan idmançılara da Prezidentin zəng edib, dəstək olması sizə necə təəsssürat bağışladı?

Biz Azərbaycan Olimpiya hərəkatını həmişə cənab prezidentin timsalında görmüşük. Prezident hər zaman Azərbaycan gəncliyinin, idmançılarının yanında olub. Ona görə bu gün də idmançıların yanında olması, onlara zəng vurması, dəstək olması, oyunları izləməsi onun bir məntiqi davamıdır. Hər bir insan istəyər ki, onun lideri ölkədəki qlobal tədbirin dəstəkçisi olsun, onun yanında olsun. Bu baxımdan biz də sevinirik. Bizə də xoş təəssürat bağışlayır ki, bu ənənə davam edir.

Bilirik ki, siz bağça idarəetməsi sahəsində çalışırsınız, ilk Avropa Oyunlarının Azərbaycanda keçirilməsi uşaqların sağlam ruhda inkişafına necə təsir göstərir?

Uşaq inkişafının əsas dörd komponentindən biri də fiziki inkişafdır. Bu fiziki inkişaf bizim hər zaman öz tədbir və təhsil proqramlarımızda dəstəklənir. Bu sahələrdə tədbirlər keçirilir, fiziki inkişaf təmin olunur. Uşaqlara isə nümunə göstərilməlidir. Xüsusən də, Avropa Oyunları çox gözəl nümunədir. Biz bu nümunələri uşaqlara göstərməklə onları daha da həvəsləndirə bilərik. Biz də öz növbəmizdə, təhsil müəssisələrimizdə Avropa oyunlarına dəstək məqsədi ilə müəyyən tədbirlər keçiririk. Uşaqlar arasında müxtəlif oyunlar, velosiped yarışları keçirməklə idmanı təbliğ edirik. Önəmli olan o deyil ki, uşaqların hamısı peşəkar idmançı olsun, önəmli olan odur ki, uşaqlar sağlam olsun və sağlam həyat tərzini təbliğ etsinlər. Ona görə də uşaqların fiziki inkişafını xüsusi dəstəkləyirik.

Müşahidə edirik ki, Azərbaycan idmançılarının qazandığı uğurlar valideynlərin övladlarını idmana yönləndirməsinə sövq edir. Bu addım barədə fikirləriniz nədir?

Mən bunu dəstəkləmirəm. Bunu uşağın özü müəyyən etməlidir. Hansı sahəyə marağı varsa, ora getməlidir. Yəni, valideyn uşağını idmana peşəkar olaraq yox, sadəcə olaraq həvəskar olaraq yönləndirməlidir. Kimin nəyə marağı varsa, bu sonradan özünü göstərəcək. Uşaqları mütləq idmana yönləndirmək lazımdır, amma bu uşaqların marağına uyğun olmalıdır. Valideynin üzərinə düşən isə odur ki, sağlam həyatı təbliğ etsin.

Bağçalarda uşaq inkişafının qiymətləndirilməsi keçirilib

İyun 19, 2015

Asli Akhundova

Şərh əlavə et

Bunları nəzərə alaraq, Education Management Network Uşaq Bağçası, “İndigo” Nərimanov Uşaq Bağçası, “Baby Star” Uşaq Bağçasında 3 – 6 yaş arası uşaqların qiymətləndirilməsini həyata keçirmişdir.

Uşaqların psixomotor (fiziki,sağlamlıq,təhlükəsizlik) inkişafı
Uşaqların mədəni-estetik və yaradıcı inkişafı
Uşaqların nitq inkişafı
Uşaqların idrak (qavrama və ümumi bilik) inkişafı
Uşaqların sosial-emosional inkişafı

Yuxarıda göstərilən hər bir inkişaf standartının özünə məxsus qiymətləndirmə meyarları mövcuddur və bu meyarların hər biri 1 balla qiymətləndirilir. Qiymətləndirmənin nəticəsində müəyyən olunmuş göstəricilər hər rəqəmlə, həm də faiz nisbəti ilə sizlərə təqdim olunur.

İlk olaraq Uşaq Bağçasında həyata keçirilmiş qiymətləndirmə nəticələri cədvəl formasında aşağıda təqdim edilir.

Qiymətləndirmə prosesinə ümumilikdə 99 uşaq cəlb olunmuşdur. Cədvəldə göstərilənlər əsasında qeyd etmək olar ki, 3 – 4 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 19 baldan orta hesabla 16 bal toplayaraq 84,21 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 6,79 bal toplayaraq 77,44 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 13,94 bal toplayaraq 82,01 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 6,83 bal toplayaraq 70,92 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 9,12 bal toplayaraq 82,89 %, ümumilikdə isə mümkün 65 baldan orta hesabla 53,41 bal toplayaraq 80,63 % standartı icra etmişdir.

Həmçinin 3 – 4 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 19 baldan orta hesabla 17,62 bal toplayaraq 92,72 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 8,79 bal toplayaraq 97,7 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 16,65 bal toplayaraq 97,92 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 9 baldan orta hesabla 8 bal toplayaraq 88,89 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 10,62 bal toplayaraq 98,43 %, ümumilikdə isə mümkün 65 baldan orta hesabla 61,56 bal toplayaraq 94,71 % standartı icra etmişdir.

Qiymətləndirmənin nəticəsinə əsasən,

4 – 5 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 17,93 bal toplayaraq 89,63 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 9,63 bal toplayaraq 96,25 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 13 baldan orta hesabla 11,40 bal toplayaraq 87,69 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 16,73 bal toplayaraq 83,63 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 7,93 bal toplayaraq 79,25 %, ümumilikdə isə mümkün 73 baldan orta hesabla 63,60 bal toplayaraq 87,12 % standartı icra etmişdir.

4 – 5 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 18,56 bal toplayaraq 88,19 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 8,92 bal toplayaraq 89,72 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 13 baldan orta hesabla 8,58 bal toplayaraq 65,69 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 20 baldan orta hesabla 14,56 bal toplayaraq 72,78 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 10 baldan orta hesabla 8,67 bal toplayaraq 86,67 %, ümumilikdə isə mümkün 73 baldan orta hesabla 59,33 bal toplayaraq 81,28 % standartı isə icra etmişdir.

Son olaraq isə,

5 – 6 yaş azərbaycan dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 15,97 bal toplayaraq 93,92 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 11,2 bal toplayaraq 93,33 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 16 baldan orta hesabla 15,50 bal toplayaraq 96,88 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 10,20 bal toplayaraq 92,73 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 10,10 bal toplayaraq 84,17 %, ümumilikdə isə mümkün 68 baldan orta hesabla 62,97 bal toplayaraq 92,60 % standartı icra etmişdir.

5 – 6 yaş rus dili bölməsi üzrə uşaqlar psixomotor inkişaf üzrə mümkün 17 baldan orta hesabla 16,08 bal toplayaraq 94,61 %, mədəni – estetik inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 10,88 bal toplayaraq 90,62 %, nitq inkişafı üzrə mümkün 16 baldan orta hesabla 14 bal toplayaraq 87,52 %, idrak inkişafı üzrə mümkün 11 baldan orta hesabla 9,5 bal toplayaraq 86,36 %, sosial emosional inkişaf üzrə mümkün 12 baldan orta hesabla 9,83 bal toplayaraq 81,94 %, ümumilikdə isə mümkün 68 baldan orta hesabla 60,29 bal toplayaraq 88,66 % standartı icra etmişdir.

Qiymətləndirmənin nəticəsi olaraq qeyd etmək olar ki, bağçada uşaqların psixomotor (fiziki,sağlamlıq,təhlükəsizlik) inkişafı 90,55 %, mədəni – estetik inkişafı 90,84 %, nitq inkişafı 86,29 %, idrak inkişafı (qavrama və ümumi bilik) 82,55 %, sosial – emosional inkişaf 85,56 % təmin olunmuşdur.