Yay tətili hər uşağın mənalı və faydalı keçirməsi lazım olan bir dönəmdir, lakin Diqqət Əskikliyi və Hiperaktiv Pozuntusu (DEHB) olan uşaqlarda bu müddətin xüsusilə diqqət verilərək planlanması lazımdır. Uşaqların yay dönəmində boşluğa düşməsinin DEHB diqanozu almış uşaqlar üçün risk altında olduğuna diqqət çəkən mütəxəssislər, ana və atalara yay tətili üçün təkliflər verib.
Üsküdar universiteti NPİSTANBUL Beyin xəstəxanasından Psixoloq Duyğu Barlas, DEHB-li uşaqlarda yay dönəminin önəmini vurğulayıb. Barlas, valideynlərə yay tətilini doğru dəyərləndirmələri üçün təkliflər edib.
Yay tətili DEHB-li uşaqlar üçün çox önəmlidir
“Yay dönəmi uşaqların mənalı və keyfiyyətli keçirməsi lazım olan bir dönəmdir, amma diqqət əskikliyi və hiperaktiv pozuntusu olan uşaqlarda ekstra önəm verilməsi və əvvəlcədən planlanması lazım olan bir müddətdir” deyən Duyğu Barlas, “DEHB əslində qurulmuş bir mühitə ehtiyac duyur. Uşaqlar səhər oyandığında məktəbə gedəcəklərini bildikləri üçün yay tətilində bir boşluğa düşürlər. Bu vəziyyət DEHB diaqnozu almış uşaqlar üçün bir az təhlükəli ola bilər. Adətən nə edəcəklərini bilmədiklərindən, hiperaktiv, diqqət dağınıqlıqlarında artım görünə bilər” deyə əlavə edib.
Tətil proqramı çox sərt olmamalıdır
Mütəxəssis Duyğu Barlas “Rüblük günündən bir neçə gün sonra ana və ataların uşaqlarını da götürərək bir ailə toplantısı təşkil edib, bu yayı necə keçirməli olduqlarını danışmalıdırlar. Uşaqların yayı necə keçirmək istədikləri də soruşularaq ortaq bir yol taparaq proqram hazırlanmalıdır” deyir.
“Formalaşdırılan plan çox sərt və hər saatı dəqiq olaraq müəyyənləşmiş vaxtda olmamalıdır. Uşağın yay müddətində nələr etməyini bilməsi kifayətdir. Məsələn, yay düşərgəsi, istədikləri bir dil kursu ola bilər, kiçik motor bacarıqlarının inkişafı istənilirsə, əl bacarıqlarıyla bağlı bir fəaliyyətə yönləndirilə bilər. Böyük motor bacarıqları və ya fiziki fəaliyyətlərin inkişafı istənilirsə, üzgüçülük, basketbol və s. kurslarına göndərilə bilər. Bunun sayəsində diqqət əskikliyi hiperaktiv pozuntusu əlamətləri azaldıcı xüsusiyyətlər göstərir. Bundan əlavə, sosiallaşmasına da əmək sərf etmiş, özgüvənini artırmış olur. Hara yönləndiriləcək olursa olsun, uşağın bacarıqları, istedadı və inkişaf etdirilməsi lazım olan bacarıqları nəzərə alınaraq bir seçim etməsi lazımdır. Uşağın istəməyərək ailənin məcbur etdiyi bir fəaliyyətə qoşulması, uşağın getmək istəməməsinə, diqqət dağınıqlığının artmasına, çox hərəkətli olmasına səbəb olur”, deyə Duyğu Barlas əlavə edir.
Bu dövr müalicə üçün böyük bir fürsətdir
Mütəxəssis klinik psixoloq Duyğu Barlas, “DEHB-li və ya DEHB olma ehtimalı olan uşaqların əgər məktəb dönəmi müddətincə peşəkar bir yardım almağa fürsətləri olmayıbsa, yay dönəmi müalicəyə başlaması və məsafə qət etməsi üçün çox avantajlı bir dönəmdir” deyərək, sözlərini belə davam etdi:
“Yay dönəmi əslində itirilən bir dövr deyil, fürsətlərə çevirilə biləcək bir dönəmdir. Əgər peşəkar bir şəxs tərəfindən (öz sahəsində peşəkarlaşmış uşaq-yeniyetmə psixiatr) DEHB diaqnozu qoyarsa, müxtəlif tibbi və ya psixoloji müalicələrə başlanıla bilər”.
Yay tətili uşaqların özgüvənini artıra biləcəyi bir müddətdir
Üsküdar universiteti NPİSTANBUL Beyin xəstəxanasının klinik psixoloq Duyğu Barlas sözlərini belə tamamladı:
“Bu təkliflər diqqətə alındığında, yay dönəmi uşağın potensialının artıra biləcəyi, müalicəyə başlana biləcəyi, özgüvəninin artıra biləcəyi bir dönəm ola bilər. Bu dönəmdə əyləncə də önəmli yerə sahibdir, lakin əyləncə olduğu qədər, sərhədlər və qaydaların da olmasının lazım olduğu unudulmamalıdır. Sərhədlər və qaydalar olmadığında xüsusilə DEHB-li uşaqlar məktəbə başlayacağı vaxt ciddi mənada çətinlik yaşaya bilərlər. Bunun sayəsind bir sonrakı məktəb dönəminə də hazırlaşmış olurlar”.
Mənbə: e-psikiyatri.com