Övladı məktəb və bağçada tez-tez xəstələnən validyenlər ya həkimə qaçaraq ondan immunitet dərmanı tələb edir, ya da özü aptekə gedərək kimlərinsə tövsiyəsi ilə gözünə xoş dəyən dərman və vitaminləri alıb uşağa ovuc-ovuc verir.

Möcüzə dərmanlardan super təsir gözləyən anaların xəyallarını qırmağa məcburuq.

Bagcam.az Medicina.az-a istinadən uşaq infeksionisti, pediatr Həmid Hacıağayevin qəbulda uşaqları üçün immunitet möhkəmləndirən müalicə tələb edən valideynlərə maarifləndirici müraciətini təqdim edir.

“Bu mövzuda dəfələrlə danışmışam, yazmışam, lakin müraciətlərinizdən görünür ki, bunu təkrar etməliyəm.

“Doktor, bizim uşağımıza immunitetini gücləndirmək üçün müalicə yazın”.
“Doktor, heç olmasa vitaminlər filan təyin edin”.
Qəbuluma ilk dəfə gələn valideynlərin müraciətlərinin çoxu bu şəkildə olur.

Mənim əzizlərim, mən o cür dərmanlar təyin etmirəm. Çünki bütün dünyada elə bir dərman yoxdur.
Siz doğrudan da düşünürsünüz ki, möcüzəvi dərman var, həkim onu sizdən gizlədir? Yaxud həkimin heç o cür dərmandan xəbəri yoxdur?

Vitaminlərə gəldikdə isə onlar yalnız orqanizmdə az olduğu zaman təyin edilirlər. Bunu isə anamnezə (simptom və kliniki təzahürlərə) və laborator müayinələrin cavabına uyğun olaraq təyin edirik.

İmmunitet keçirilmiş yoluxucu xəstəliklərin fonunda əmələ gəlir. Təbii ki, uşaq körpə ikən və xəstə uşaqlarla, ümumiyyətlə insanlarla təmasda olmadığı müddətcə daha az xəstələnir. Bağça və məktəbə getməyə başlayandan sonra daha da çox xəstələnəcək. Bu isə normaldır.

Əgər övladınıza yardım etmək istəyirsinizsə, bunları edin:

1. Onu sağlam qida ilə bəsləyin
2. Təmiz havada çox gəzdirin
3. Yuxu problemlərini aradan qaldırın
4. Fiziki aktivliyini (idman) artırın
5. Mənəvi rahatlığını təmin edin (yanında mübahisə etməyin).

Unutmayın ki, immunitet uşağın əhval-ruhiyyəsindən və ailənin aurasından çox asılıdır. Ruhən rahat olan uşaqlar problemli ailələrin uşaqlarına nisbətdə daha sağlam olurlar.

Əgər Sizə uşağınızın “immunitetini gücləndirmək” adı ilə dərmanlar təyin edirlərsə, qəbuluna getdiyiniz insanın yaxşı həkim olub olmadığını bir daha ağlınızdan keçirin”.

Narsizm bir insanın öz istəklərinə, ehtiyaclarına və xoşbəxtliyinə, başqalarının istəkləri, ehtiyacları və xoşbəxtliyindən daha çox fokuslanması olaraq qeyd edilir.

Əsl narsistlə qarşı-qarşıya gəldiyinizdə, onların sadəcə öz ehtiyaclarına yarayacaq bir səbəbdən dolayı sizə incə davrandıqlarını hiss edə bilərsiniz.

Adətən, əsl narsistə güvənmək yaxşı bir fikir deyildir. Öz ehtiyaclarını qarşılamaq üçün, ehtiyac görürlərsə, sizə müxtəlif formalarda zərər verə bilərlər.

Yenə də narsizm haqqında danışarkən, bu anlayışın fərqli səviyyələri olduğunu ağılda saxlamaq çox önəmlidir. Bəzi narsistlər öz işləri üçün başqalarının sağlamlığına, xoşbəxtliyinə və ya güvəndə olmasına diqqət etməzlər. Digərləri, bəzi vəziyyətlərdə öz istəklərinə daha az fokuslanaraq ətrafına qarşı daha diqqətcil ola bilirlər.

Bu günlərdə, narsizm tez-tez müzakirə edilən bir mövzudur və nəhayət cəmiyyət narsizmin nə olduğu, özünü necə büruzə verdiyi və necə formalaşması haqqında daha çox məlumat sahibidirlər.

Narsizm haqqında nə qədər çox məlumatlı olsanız, bir o qədər də ağlınızda sual işarəsi ola bilər. Həyatınızdakı insanlar haqqında şübhələnə bilər və bu mövzuda etməyiniz lazım olan şeyləri düşünə bilərsiniz. Ən çox şübhə duyulan mövzu isə, valideynin narsist olub olmamağıdır.

Narsist valideyn tərəfindən böyüdülmək

Narsist bir valideyn tərəfindən yetişdirilmək, qəbul edilməsi və öhdəsindən gəlməsi çətin olan bir mövzudur. Uşağın görünən həyatı ilə real həyatı bir-birindən fərqlənir. Bu, bir çox istiqamətdən aldadılmış bir böyümə müddətidir.

Bütün uşaqlar bir güvən duyğusuyla doğulur. Körpələrin beyinləri, valideynlərin verəcəyi sevgi və qulluğu təcrübə etmək üçün hazırlanıb.

Bütün valideynlər, uşaqları üçün qərar verməlidir. Ancaq çox valideyn, uşaqları üçün ən yaxşısı olduğunu düşündüklərində dayanıb əllərindən gəldiyi qədər qərar verirlər. Narsist, özü üçün nəyin ən yaxşı olduğuna dayanaraq qərar verir. Lakin uşaqlar əlbəttə narsizm haqqında heç nə bilmirlər. Bu səbəblə də təbii olaraq valideynlərinin bu qərarlarının, səviyyə və marağa dayandığını düşünürlər.

Narsist valideynlər uşaqlarının duyğularını görə bilməz və onların daxili dünyası ilə əlaqə qura bilməz. Uşağı bir yansıma olaraq görürlər. Beləliklə, uşağın heç bir şəkildə özlərini pis hiss etmələrinə səbəb olmasına icazə verməzlər. Narsist valideyn xoşbəxt edildiyində, sevgisinin iç isidən parıltısı hiss edilir. Ancaq bu, onun daxili dünyasına girdiyi mənasına gəlməz. Bu, sadəcə onun  üçün təmin etdiyiniz müsbət duyğuların bir ayna olaraq sizə yansıdılması və bu formada özünüzü məmnun hiss etməyinizdir.

Uşaq, narsist valideynin istəmədiyi bir məktəbdə oxuduğunda ya da xoşlanmadığı bir musiqi alətini çalmağa qərar verdiyində vəziyyət dəyişir. Uşaq özünü tək hiss etməyə başlayır və sevilmədiyini hiss edir. Bir narsistin uşağı, özünü bir gün ailənin ən dəyərli üzvü, digər gün sevilməyən üzvü kimi hiss edə bilər. Hiss etdiklərini mənalaşdıra bilməyən uşağın ağlı qarışır, özünü tək, boşluq içində və yetkin olduğunda itmiş kimi hiss edər. Valideynlərinin istəklərinin qurbanı olan uşaq, “Sevgiyə layiq olan bir inanammı?” deyə suallar verməyə başlayır.

Narsist valideynlər, uşağın hisslərini bir sıxıntı ya da yük olaraq qəbul edir. Hisslərinizə bu formada laqeyd yanaşılması belə düşünməyinizə yol aça bilər: “Hisslərim işə yaramayan bir yükdür”.

Yaxşı xəbər isə budur ki, artıq böyüdünüz və iplər sizin əlinizdədir. Özünüzə, narsist valideyninizin sizə davrandığının tam əksi formada davranaraq, yol açdığı zərəri tərsinə çevirə bilərsiniz.

Mənbə: egitim.solaunitas.com

Medicina.az-a istinadən uşaqların gələcək həyatına təsir göstərəcək 8 valideyn səhvilə bağlı yazını təqdim edirik:

1. Övladınıza olan sevginizi yetərincə bildirmisiniz. Balaca uşaq üçün ana və ata ən dəyərli, onun balaca dünyasına çevrilən insandırlar. Uşaq isə onların sevgisini hiss etmədikdə, özünə dəyər verib sevə bilmir. Bu halda özünü bəyənməmə kimi bir problem yaranır. Çox zaman belə uşaqlar böyüdükdə öz xarici görünüşlərin bəyənmirlər və plastik əməliyyatlara üz tuturlar.

2. Övladınızı qayğıya boğursunuz. Onunla həm dost olmağa, həm də həyatında baş verən bütün hadisələrə nəzarət etməyə çalışırsınız. Valideynlər əksər hallarda övladlarının böyüdüklərini qəbul etmir və uşaqların tək başına edə biləcəyi işləri onların əvəzinə etməyə davam edirlər.

3. Uşaqlarınızın yerinə qərar verirsiniz. Ən xırda oyuncaq seçimində belə uşağın əvəzinə qərar verərək, onu azadlıq və sərbəstlikdən məhrum edirsiniz. Hər bir valideyn anlamalıdır ki, uşağın yaşına uyğun olaraq ona seçim fürsəti verilməlidir.

4. Ailədə yaratdığınız münaqişələr. Uşaqlar valideynlər arasında baş verən anlaşılmazlıqların səbəbini başa düşə bilmədikləri üçün, evdə yaranan ən xırda problemdə belə özlərini günahkar bilirlər.

5. Uşaqdan onun edə bilməyəciyi şeyləri tələb edirsiniz. Uşaqlar balaca olduqları üçün, yaşca onlardan böyük insanların, ən əsas da valideynlərinin söylədilklərinə inanırlar. Bu halda isə onların tələb etdikləri hər şeyi yerinə yetirməyə çalışırlar, edə bilmədiklərində isə özlərini bacarıqsız və uğursuz olaraq dəyərləndirilər.

6. Övladınızı “rahat uşaq” obrazına salmağa çalışırsınız. Şəxsi işlərinizdə rahatlıq yaratmaq məqsədi ilə övladınızın saatlarca televizora baxmağına və kompyuter oyunları oynamasına icazə verirsiniz. Bu halda uşaq sizə mane olmadığı üçün növbəti dəfə də bu vəziyyəti təkrarlayırsınız. Uşağı bu cür böyüdərək, onu həyat məsuliyyətlərinə hazırlaya bilməzsiniz.

7. Ata diqqətinin olmaması. Uşağın ata sevgisindən, diqqətindən məhrum qalmağı onun gələcək həyatına mənfi təsir göstərir. Uşağın gələcəkdə nə qədər iradəli, möhkəm, dayanıqlı biri olması, şəxsiyyət kimi inkişaf etməsi, tək başına bir çox işləri bacara bilməsi ailədə yaranan ata obrazından asılıdır.

8. Uşağınızın hisslərini önəmsəmirsiniz. Bəzən uşaqlar sizin üçün bir önəm verməyən xırda şeylərə görə məyus ola bilirlər. Amma gözlədikləri təsəlli yerinə onlar “yaxşıpis, sən ki oğlansanqızsan, ağlamasakit dur” kimi ifadələr eşidirlər. Belə davranaraq siz uşağınızın hisslərini dəyərləndirməmiş olursunuz və böyüdükdə də onlar ətrafdakı insanların hisslərinə laqeyd yanaşırlar.

Oğlan uşaqlarını heç vaxt başa düşə bilməmişəm.

Oğlan uşaqlarını heç vaxt başa düşə bilməmişəm. Evin tək uşağı olaraq oyuncaq uşaq evlərində və Disney hekayələrində daha çox maraq salmışdım. Ağaclara çıxarkən belə yanımda Barbie oyuncaqlarından çox velosipedləri xoşlayan ən yaxşı qız rəfiqəm olurdu. Qızımın yetkinliyə gedən yolunda ona köməkçi olmağa hazırdım.

Amma oğlum həyatımıza girdiyində sudan çıxan balığa çevrilmişdim. Böyük rəsm məni narahat edirdi. Thomas və Dostları cizgi filminə belə uyğunlaşmağda çətinlik çəkirdim. Bir kişi olaraq həyatda öz yolunu cızarkən, onu sevgi və münasibətlərə necə hazırlaya bilərdim?

Yaxşı ki, filmlər var! Buna görə də oğlumu həyatda qarşılaşa biləcəyi porblemlərə və çətinliklərə qarşı hazırlamaq üçün istifadə edəcəyim filmlərin siyahısını hazırladım:

1. Dead Poets Society: Hamımız bu klişeni bilirik: Kişilər həmişə güclü, əzmli və futbol haqqında danışmağa hazır olmalıdılar. Lakin, inanılmaz dərəcədə ilhamverici olan bu filmdə kişilərin eyni zamanda xəyalpərəst və romantik olmaları da təşviq edilir. Qadınları Byron ilə başdan çıxarırlar, Whitman-a üsyan edirlər. Robin Williamsın xarakterinin də poetik bir formada dilə gətirdiyi kimi “Şeir, gözəllik, romantika, eşq – biz bunların uğrunda həyatda qalırıq”.

2. Karate Kid: Oğlumun bu filmi görməsi üçün səbrsizlənirəm. Həm də sadəcə onu maşını cilalamağa razı sala biləcəyim üçün yox. Oğlum Miyagidən çox dəyərli dərslər ala bilər: şərəfli bir şəkildə necə mübarizə aparıldığını, özünü necə müdafiə edə biləcəyini, bir Bonzai bitkisinə necə qulluq ediləcəyini… Qısacası, hər cavan oğlan üçün lazım olan bütün vacib yaşam bacarıqlarını.

3. Say Anything: Llyod Dobler mükəmməl kişinin özü ola bilər. Dostlarını qoruyur, məktəbdəki ən toxunulmaz qızı onunla danışması üçün razı salır və ən əsası da həm Peter Gabrieli, həm də maqnitofonu ölümsüzləşdirir. Ən yaxşı dostu Lili Taylorun ona tövsiyə etdiyi kimi: “Dünya adamlarla doludur. Sən kişi ol”.

4. How to Train Your Dragon: Vikinqlər haqqında bildiyiniz hər şeyi unudun. Aydın olur ki, onlar eyni zamanda əjdaha ovçularıymışlar. Biz hər zaman uşaqlarımızı döyüşməmələri və daha yaxşı bir həll yolu tapmaları üçün təşviq edirik. İstəksiz ovçu Hiccup sadəcə “düşmən”i ilə dost olub gününü xilas etmir, eyni zamanda öz halında bir qəhrəman da ola bilir.

5. Stand by Me: Bu film, praktik yaşam dərsləri ilə doludur. Amma ən önəmlisi, uşaqlıq məsumiyyətindən yetkinliyə gedən yolun necə qarmaşıq olduğunu bizə izah edir. Bizimlə birlikdə səyahət edənlər bizim bir hissəmiz olurlar. Ən axırda yollarımız ayrılsa belə.

6. Star Wars: Leia oğlumun uğruna səy göstərdiyini görmək istədiyim qadın nümunəsidir: ağıllı, sadiq, cəsur, mütəvazi geyimli. Oğlumun yanında Leia kimi bir qadın olsa, həyatın bütün çətinliklərinə hazır ola bilər. Buna, Storm Trooperlərlə dalaşmaq ya da ilk gəlir vergi bəyannaməsini sənədləşdirmək də daxildir.

7. Lord of the Rings: Bu üçlük hətta düşünmədiyiniz birinin belə dəyişiklik edə biləcəyini göstərir. Bundan əlavə, bu filmləri oğlumla izləmək maraqlı doqquz saat keçirməyimizi təmin edər. Bundan daha gözəl bir şey ola bilərmi?

8. Boyz n the Hood: Bu film insanın dostlarının yanında nə zaman olması və nə vaxt özü üçün doğru olanı etməsi lazım olduğu haqqında maraqlı düşüncələr paylaşır. Həqiqi dostlarınız sizi anlayacaqdır.

9. School of Rock: Dostluq, sevgi və məsuliyyət. Bəli bu həyat dərsləri önəmlidir. Amma əgər oğlum Led Zeppelin və ya AC/DC-yi təqdir etməyi öyrənməzsə, ya da böyüdüyündə Maroon 5-in rok musiqisi olduğunu düşünərsə, özümü uğursuz bir insan olaraq görəcəm. Filmdə, Jack Black və onun miniatür rok qrupu olduqca yaxşıdır.

10. Good Will Hunting: Sevgi. Qrafik teorisi. Qardaş kimi yaxın iki kişinin Hollywoodvari dostluğu. Bu film, sahib olduğunuz tam potensialınıza çatmağınızla bağlıdır. Eşqdə, işdə, ruhunuzu dolduran hər sahədə…

Oğlan uşaqlarını əsla tam  başa düşməyə bilərəm, amma ən azından mənə kömək edə biləcək mütəxəssislər var. Çünki günün sonunda, popcornun və Robin Williamsın ölümsüz sözlərinin həyatda həll edə bilməyəcəyi heç bir problem yoxdur: “Anı yaşayın, uşaqlar. Həyatlarınızı qeyri-adi edin”.

Mənbə: egitimpedia.com

Ötən il Azərbaycanda 128 nəfər valideynlik hüququndan məhrum edilib.

Bagcam.az xəbər verir ki, bu barədə Medicina.az-a Dövlət Statistika Komitəsindən bildirilib.

Ümumilikdə 2005-2018-ci illər ərzində valideynlik hüququndan məhrum edilənlərin sayı 1530 nəfər olub. 2005-ci ildə 116, 2006-cı ildə 105, 2007-ci ildə 129, 2008-ci ildə 121, 2009-cu ildə 113, 2010-cu ildə 80, 2011-ci ildə 95, 2012-ci ildə 112, 2013-cü ildə 92, 2014-cü ildə 98, 2015-ci ildə 100, 2016-cı ildə 123, 2017-ci ildə 118, 2018-ci ildə isə 128 valideynlik hüququndan məhrum edilib.

Bundan əlavə, ötən il 35 nəfərin valideyn hüquqları məhdudlaşdırılıb. Ümumilikdə 2005-2018-ci illər ərzində valideynlik hüquqları məhdudlaşdırılanların sayı 634 nəfər olub. 2005-ci ildə 4, 2006-cı ildə 5, 2007-ci ildə 9, 2008-ci ildə 43, 2009-cu ildə 42, 2010-cu ildə 21, 2011-ci ildə 30, 2012-ci ildə 25, 2013-cü ildə 90, 2014-cü ildə 63, 2015-ci ildə 78, 2016-cı ildə 86, 2017-ci ildə 103, 2018-ci ildə isə 35 nəfərin valideyn hüquqları məhdudlaşdırılıb.

Uşaqlarda məsuliyyət hissini artırmaq üçün nə etməli?

1. Uşaqlarınızın tapşırıqlarını onun yerinə etməyin

Uşaqlar, sosial həyatda aktiv olmaqlarını təmin etmək üçün məsuliyyət düşüncəsini aşılamalısınız. Uşaqlara verilən tapşırıqlara müdaxilə etməyin. Oyuncaqlarını onun yerinə yığmaq, ev tapşırıqlarını onun yerinə etmək kimi davranışlardan uzaq olun. Əgər uşağınızın işlərini onun yerinə görsəniz, məsuliyyətsiz olacaq.

2. Məsuliyyətli ola bilməsi üçün özünəinamı inkişaf etdirməyə kömək edin

Uşaqların məsuliyyətli ola bilməsi üçün özlərinə inanmalarıdır. Buna görə də, özlərinə inanmaları üçün onları təşviq etməlisiniz. Ona verəcəyiniz kiçik tapşırıqlar özünəinamını artıra bilərsiniz.

3. Davranışlarını dəyərləndirin

Uşaqların davranışları valideynləri tərəfindən bəzən qiymətləndirilər, bəzən də cəzalandırılar. Cəza çox vaxt yalnışdır. Cəza vermək yerinə davranışın nəticələrini görməlidir. Məsələn, uşaq yemək saatını keçirdiyi halda, “Yeməyin vaxtını keçirdiyin üçün ac qalacaqsın” demək yerinə ” Yeməyini özün hazırlamalısan” deməlisiniz.

Mənbə: qadin.net

Övladım niyə tərəvəz və ya meyvə yemir?

Yemək və bilinməyən yemək qorxusu, iki və ya altı yaşlı uşaqlarda rastlanan hallardandır. Uşaqlar şirin qidaları daha çox sevdikləri üçün tərəvəzləri dadsız hesab edirlər. Bunun nəticəsində, meyvə tərəvəz o qədər bəyəndikləri qida deyil. Valideynlər narahat olduğu üçün uşaqların meyvə tərəvəz yeməsini təmin etmək üçün düzgün olmayan yollara baş vuraraq inadkarlıq yaradır. Narahat olmadan, uşağı həvəsləndirərək meyvə və tərəvəz yeməyə təşviq etməyə çalışın.

Meyvə və tərəvəzlərdə vitamin, mineral və liflə zəngindir.

Meyvə və tərəvəzlərin tərkibində olan vitamin, mineral, lif və antioksindantın aşağıdakı faydaları var:

• Sağlamlığı qoruyur və xəstəliklərə qarşı qoruyur.
• Uşaqların sağlam böyüməsini və inkişafını təmin edir.
• Uşaqların immunitet sistemini gücləndirir və xəstəliklərə qarşı qorumağa kömək edir.
• Meyvə və tərəvəzlərdə olan qida maddələri xroniki xəstəliklərin qarşısını alır.
• Yüksək lif tərkibi həzm sisteminin düzgün işləməsinə kömək edir.