Uşaqkən göy gurultusu adında xəyalı bir ata, danışa bilən xəyalı qara qaplana sahibdim və hətta xəyali düşmənim belə var idi. Dayım qızı ilə birlikdə “Cathy” adını verdiyimiz bu xəyali düşmənimizlə, izlədiyimiz super qəhrəman filmlərindək kimi dalaşırdıq. Bu qədər çox xəyalı dosta sahib olmağımın səbəbi tək uşaq olmağımdan qaynaqlanır deyə düşünürdüm, ancaq görünən odur ki, əsl səbəb canlı bir xəyal gücünə sahib olmağımdır. Həkim Eileen Kennedy-Moore, “Tək, yaşca ən böyük ya da çox televizor izləməyən uşaqların xəyali dost yaratma ehtimalları daha yüksəkdir”, deyir və əlavə edir: “Bu vəziyyətin səbəbi böyük ehtimalla xəyali dost yaradacaq fürsətə sahib olmaqlarıdır. Uşaqlar xəyali dost yaratmaq çün planlaşdırılmamış vaxta ehtiyac duyarlar”.

Bu mövzunu araşdırarkən öz uşaqlarımın da xəyali dostlara sahib olub-olmadıqlarıyla maraqlanmağa başladım, çünki bundan əvvəl də belə bir şeydən bəhs etdiklərini heç eşitməmişdim. Biri digərindən iki yaş böyük iki oğlum var. Bərabər böyüdükləri üçün xəyali dostları olacaqlarını düşünməmşdim, amma yanılmışam. 7 yaşındakı oğlum mənə dostu Frankiedən bəhs etdi, pişiklə itin qarışımından ibarət bir yaratıqdır və qanadları var. Uşağımın həmişə arxasında qoyduğu dağınıqlıqdan bəlkə də Frankie məsuliyyət daşıyır.

65 faiz uşağın bir müddət xəyali dostu olur

Bir çox narahat valideyn “Xəyali dostlar yalnızlığın ya da sosial bacarıq əskikliyinin bir əlaməti ola bilərmi?” deyə maraqlanırlar. Ancaq görünən odur ki, vəziyyət bunun tam tərsidir.

May ayında Science Friday jurnalında dərc olunan bir məqalədə belə yazılıb: “Tarix boyunca bir çox araşdırmaçı və valideyn xəyali dostları zərərli və uğursuz olaraq xarakterizə edib, onların sosial bir əskikliyin, şeytani bir varlıq tərəfindən ələ keçirilmənin ya da zehni xəstəliklərin əlaməti olduğunu düşünüblər.

Cari Romm Xəyali Dostlar Uşaqların Böyüməsinə Necə Kömək Edir? adlı məqaləsində belə deyir: “Uşaqlar bu dostlarının həqiqi olmadığını bilirlər, araşdırmaçılar bu “uydurma” dostların yalnızlığın ya da sosial əskikliklərin bir əlaməti olmaqdan çox, uşaqların xəyal güclərini işlədə biləcəkləri normal bir yol olduğuna inanır”. 2004-cü ildə edilən bir araşdırma uşaqların 65%-nin xəyali dostları olduğunu göstərir. Üç yaşında uşaqların belə xəyali dostları ola bildiyi halda bu vəziyyətin ən çox görüldüyü yaşlar 3 və 8 yaş arasıdır. Bəzi nadir vəziyyətlərdə isə bu, yeniyetməliyə, hətta yetişkinliyə qədər davam edə bilir. Məşhur dedektiv yazarı Agatha Christienin 70 yaşında dahi xəyali dostlara sahib olduğu və onları kitablarındakı xarakterlərə üstün tutduğu deyilir.

Xəyali dostun faydaları

Bu xəyal məhsulu dostlar təkcə xəyal gücünü işlətməklə kifayətlənmir, xəyali dostluqlar əslində sosial və dil inkişafına da dəstək verir. Uşaqların həyatdakı çətinliklərlə mübarizə aparmaqlarına köməkçi olur. Bir araşdırmaya görə, xəyal məhsulu dostlara sahib olan uşaqlar olmayanlarla müqayisədə başqa insanların düşüncələrini daha yaxşı anlaya bilirlər.

Xəyali dost olmasının mənfi tərəfi isə bəzən övladınıza pis bir şey etməsini söyləmələri və uşağınızın istənməyən bir davranışı olduğunda valideyn reaksiyasından qaçmaq üçün xəyali dostunu günahlandırmasıdır. Ancaq bütün istiqamətlərilə düşünüldüyündə, xəyali dosta sahib olmaq uşaqlığın son dərəcə normal və sağlam parçasıdır.

Əgər övladınız sizi xəyali dostları ilə tanış edərsə, təlaşlanmayın. Hətta bunu uşağınızla bərabər oynamaq üçün möhtəşəm bir fürsət olaraq dəyərləndirin. Uşağınız istəyərsə, yemək masasında xəyali dostu üçün də bir yer ayırın və səyahətlərdə maşınınıza minməsinə icazə verin. Uşağınızın qeyri-adi yaradıcılıqdakı xəyal dünyasına nə qədər daxil olursunuzsa olun, aranızdakı əlaqə o qədər güclənir.

Mənbə: egitimpedia.com

Vanna qəbul etməkdən xoşlanmayan bir uşağı yumaq qədər insanı çətinə salan az şey var. Həqiqətən niyə bəzi uşaqlar vanna qəbul etməkdən xoşları gəlmir? Halbuki vanna qəbul etmək çox möhtəşəm bir şeydir! Valideyn olduqdan sonra vanna qəbul etməyin və yatmağın, dünyanın ən böyük mükafatlardan biri olduğunu anladığımı söyləyə bilərəm. Amma uşaqlar ikisindən də xoşları gəlmir. Xoşbəxtlikdən vanna qəbul etmək mövzusunda özümüzü çox da üzməyimizə ehtiyac yoxdur, çünki uşaqlar düşündüyümüz qədər hər gün yuyunmağa ehtiyac duymurlar.

Əlbəttə  uşaqlarımızın təmiz və gigiyenik olmalarını istəyirik, ancaq bu onları hər gün hamama salmağımız mənasına gəlmir. Əslində çox tez-tez vanna qəbul etmək uşağın həssas dərisini quruda bilər və dəri problemlərini böyüdə bilər. Hətta tez-tez vanna qəbul etməkdən imtina etmək dəri üçün daha yaxşı ola bilər.

Körpələrin əksinə uşaqlar qum hövzələrinə əlləri və üzləriylə dalmağa ya da saçlarına nəsə bulaşdıqlarında vanna qəbul etmələri lazımlı olur. Tər içində oyun oynayan ya da qoxan bir uşağı suyun altına salmaq yaxşı fikirdir, əlbəttə. Heç kim uşağını bu formada məktəbə, bağçaya göndərmək istəməz. Ancaq bu, bir uşağı hər gün yumalısınız mənasına gəlmir. Arada yuyunmaq çox uşaq üçün kifayət qədər yaxşıdır. Bu da o deməkdir ki, hamam üstündə az dalaşacaqsınız.

Amerika Dermotologiya Akademiyası 6-11 yaş arası uşaqların çirklənmədikləri müddətdə həftədə sadəcə bir ya da iki dəfə yuyunmağa ehtiyacı olduğunu söyləyir. Qulağa bir az az kimi gəlsə də, bir uşaq çirklənmədiyi müddətdə çox da yuyunmağa ehtiyac duymur. Bundan əlavə bir az kirlənən uşaq üçün o qədər də pis bir şey deyil. Bir az mikrob və bakteriya, bir uşağın inkişafda olan immun sistemin üçün olduqda yaxşıdır.

“Bir az çirkliliyə məruz qalmaq uşağı qoruyan bir şeydir”, deyir uşaq həkimi Michael Welch. “Çünki uşaqların immun sistemləri hələ formalaşmağa başlayır. Buna görə də virusların, bakteriyaların və bir az da kirin içində olmaqları onlar üçün faydalı bir şeydir”.

Amerika Dermotologiya Akademiyası uşaqların ancaq yeniyetməliyə keçdikdən sonra daha sıx (bəlkə də hər gün) duş qəbul etmələrini tövsiyə edir. Bir valideyn olaraq o yaşdakı uşağımın hamamda problem yaşatmayacağını ümid edirəm. Bir müddət ərzində hamımız hamam mövzusunda bir az rahatlaya bilər və daha tez-tez yuyunma işini yeniyetmələrə ötürə bilərik.

Mənbə: egitimpedia.com

New Orelansda böyüyən bir uşaq olaraq, pianist olan atam Ellis və dostlarının həmişə işləməkdən bəhs etdiyini xatırlayıram. Bir araya gəldiklərində həm nə qədər çox işlədiklərindən və daha çox işləmələri lazım olduğundan bəhs edirdilər. 11 yaşıma gəldiyimdə, işlədikləri şeyin musiqi alətləri olduğunu anladım. Və nəhayət 16 yaşıma gəldiyimdə isə musiqi alətlərini yaxşı ifa etmək üçün çoxlu çalışdıqlarını anladım… Qardaşım Branford ilə məktəbdə musiqi qrupu seçimlərinə qatıldığımızda, atamı tanıyan müəllimim qrupda Ellisin oğlanları da olacaq deyə həyəcanlanmışdı. Ancaq seçimlərdəki performansımla bağlı mənə belə dedi: “Sən Ellisin oğlu olduğuna əminsən?”

O vaxtlar bu, mən elə də narahat etməmişdi, çünki bir qrupda ifa etməkdənsə, basketbol oynamaqla daha çox maraqlanırdım. Ancaq bir neçə il ərzində musiqi ilə ciddi məşğul olmağa başladım. Çox işləmək, musiqi – və başqa hər şey əslində – öyrənmənin ən əsas tələblərindən biridir. Bir musiqiçinin çox güclü olduğunun əsas əlamətinin işlədiyi vaxt olduğunu düşünürəm.

İşləmək hər nə qədər böyük önəm daşısa da, uşaqlar çevrələrində çox diqqətdağıdıcı ünsür olduğu üçün bunu etməkdə təəssüf ki, çətinlik çəkirlər. Bu səbəblə onları həmişə çalışmağa sövq edirəm. “Wyntonun 12 tədris metodu” deyə adlandırdığım bir siyahı tərtib etdim. Siyahıdakı üsullar musiqi fəaliyyətlərindən məktəb və idman işlərinə qədər bir çox fəaliyyətdə sizin köməyinizə çatacaqdır.

Wyntonun 12 tədris metodu

1. Yaxşı bir müəllim tapın: Nə etməli olduğunuzu bilən təcrübəli bir müəllimdən kömək istəyin. Yaxşı bir müəllim işin məqsədini anlamağınıza köməkçi olar və sizə fəaliyyətinizi daha asan və faydalı hala gətirəcək üsullar öyrədə bilər.
2. İş proqramı düzəldin: Bir proqrama görə hərəkət etmək vaxtınızı nizamlamağınıza kömək olar.
3. Hədəflərinizi müəyyənləşdirin: Eynən çalışma proqramları kimi, hədəflər də vaxtınızı nizamlamağınıza və inkişaf qət etməyinizə kömək olar. Əgər işlərinizin müəyyən hissələri sizi çətinə salarsa, hədəflərinizi kiçildin. Nəticəyə varmaq üçün işləmək, sizi incitməməlidir.
4. Diqqətinizi toplayın: Həqiqətən fikrinizi toplayaraq işlədiyiniz 10 dəqiqəlik bir müddətdə, sızıldanaraq keçirdiyiniz bir saatda etdiyinizdən daha çoxunu edə bilərsiniz.
5. Rahat olun və yavaş-yavaş irəliləyin: Tələsməyin. Yeni bir şey öyrənməyə başladığınız zaman – məsələn, musiqi, vurma cədvəli – başlanğıcda yavaş olmağınız və sürətinizi zamanla artımağınız lazımdır.
6. Sizə çətin gələn hissələrlə daha uzun məşğul olun: Əskik yönlərinizlə üzləşməkdən qorxmayın, edə bilmədiklərinizə daha çox vaxt ayıraraq məşğul olun. Proqramınızı həm güclü, həm də zəif yönlərinizin üzərinə edin.
7. Əlinizdən gələni edin: Etdikləriniz sizin “kim” olduğunuzu göstərir, bu səbəblə hər şeyi sizi düzgün təqdim edəcək formada etdiyinizdən əmin olun.
8. Səhvlərinizdən dərs çıxarın: Heç kim mükəmməl deyil, özünüzə çox yüklənməyin. Futbolda top buraxa bilər ya da oyunun sonlarına doğru yaxşı performans göstərməyə bilərsiniz. Bunun dünyanın sonu olmadığını bilin.
9. Göstəriş etməyin: Bir şeyi yaxşı edirsinizsə, bununla övünməmək olduqca çətindir. Məktəbdəykən 10 dəqiqə müddətində dayanmadan trompetdə ifa etməyimi təmin edən nəfəs texnikası öyrənmişdim. Bunun üzərinə atam mənə belə dedi: “Oğlum, alqışlanmaq üçün musiqi ilə məşğul olsan, əlinə alqışdan başqa heç nə keçməz”.
10. Düşüncələriniz sizə aid olsun: Hər hansı bir sahədəki uğurunuz və ya uğursuzluğunuz nəticədə sizin problem həll etmə bacarığınızdan qaynaqlanır, yəni robota çevirilməyin.
11. Pozitiv düşünün: Dünya ilə əlaqəli hiss etdikləriniz kim olduğunuzu yansıdır. Pozitiv bir düşüncəyə sahibsinizsə, hər şey ya möhtəşəmdir ya da möhtəşəm olmağa doğrudur. Pozitivlik səhvlərinizi aşmağınıza və daha yaxşısını etmək üçün davam etməyinizə kömək olur.
12. Əlaqə qurun: Nə üzrə çalışdığınızdan asılı olmayaraq, işləməyin digər hər şeylə əlaqəsi olduğunu görəcəksiniz. Bir dil öyrənmək, yaxşı yemək bişirmək ya da insanlarla yaxşı yola getmək… Hamısı üçün çalışmaq lazımdır. İlk başda bir-birindən fərqli görünən şeylər arasındakı əlaqəni nə qədər tez kəşf etsəniz, dünyanız da bir o qədər genişlənər.

Mənbə: egitimpedia.com

Yeni bir araşdırmaya görə, müəllimlər valideynlər və dostlardan sonra insanın həyatında ən böyük təsirə sahib olan şəxslərdir.

16 yaşdan yuxarı 3002 iştirakçının yer aldığı araşdırmada iştirakçıların 82 faizi müəllimlərin insan həyatında “çox” ya da “olduqca” təsirli olduğunu söyləyib. İngiltərədə edilən bir araşdırmaya qoşulanların təxminən üçdə biri (36 faizi), ailə həyatı (58 faiz) və iş həyatından sonra (40 faizi) həyatlarında ən önəmli təsirə sahib olan şeyin məktəb ya da universitet olduğunu söyləyib.

İştirakçıların çoxu ən sevdiyi müəlliminin adını xatırlayır

Araşdırmaya görə, bütün yaş qruplarında, tanınmış şəxslərin və sosial media fenomenlərinin valideynlər, dostlar və məktəb müəllimlərindən daha az təsiri olur.

İştirakçıların təxminən üçdə ikisi, bir və beş arası müəllimin bu gün olduqları insan olmasında təsiri olduğunu söyləsə də, 43 faiz müəllimlərin ən çox 13-15 yaş arasında təsir etdiyini də dilə gətirdi.

İştirakçıların böyük qismi (58 faizi) ən sevdikləri müəllimin adını xatırlayır, 64% isə bu gün olduqları insana görə özlərinə ilham verən ən az bir müəllimə minnətdar olduqlarını söylədi.

Müəllimlərin təsiri qalıcı olur

Get İnto Teaching kampaniyası çərçivəsində edilən araşdırma üçün kampaniya nümayindəsi təlimçi Roger Pope belə deyir: “Araşdırmamız, başqalarının həyatını formalaşdırmaq əsas mövzu olduqda müəllimlərin sahib olduğu təsirin zamana necə dayandığını ortaya qoyur”.

“Sosial medianın və tanınmışların diqqət mərkəzində olduğu bir dünyada, müəllimlərin öz-özünə həqiqi və qalıcı bir təsirə sahib olduğunu insanların müəyyən bir vaxtı birlikdə keçirdiyi – sevdikləri və yaxınları xaric – şəxslər olaraq önəmli bir təsirə sahibdirlər. Müəllimlər kiçik yaşlardan etibarən uğurlu olmaları üçün insanlara ehtiyac duyduqları özgüvəni və cəsarəti verirlər”.

Müsbət və qalıcı bir təsir qoyan müəllimlər haqqında verilən suallara, iştirakçıların yarısından çoxu (56 faizi) bu müəllimlərin özlərini inkişaf etdirdiyini ya da bacarıqlarına inandığını söylədi.

Mənbə: egitimpedia.com

Hafizəmizə çatan bir məlumatı özümüz üçün lazımlı etməyib, nizamlı aralıqlarla təkrar etməsək, qısa müddətdə unudarıq. Bütünlüklə öyrənilmiş məlumatları belə 24 saat ərzində təkrarlamasaq, 70% – ə qədərini unudarıq.

Təkrar necə tətbiq edilir?

• Oxuma prosesinin sonunda ediləcək 5 dəqiqəlik təkrar məlumatın 1 gün qorunmasını təmin edir.
• Öyrəndikdən 24 saat sonra ediləcək 10 dəqiqəlik təkrar oxuduqlarınızın 1 həftə yaddaşda qalmağına kömək edir.
• 1 həftə sonra edilən 20 dəqiqəlik təkrar öyrənilənlərin 1 ay yaddaşda qalmağına kömək edir.
• Məlumatı öyrəndikdən sonra edilən 30 dəqiqəlik son təkrar, məlumatın uzun müddət yaddaşınızda qalmağına çox təsir edəcəkdir.

Şagirdin oxumamasına təsir edən amillər:

• Şagirdin qəbul ola bilməyəcəyini düşünməsi.
• Şagirdin imtahana psixoloji olaraq hazır olmaması.
• Şagirdin ətraf mühitdəki hadisələrə çox fikir verməsi və diqqətinin yayınmış olması; yəni eyni zamanda birdən çox fəaliyyətlə məşğul olması.
• Şagirdin bəlli bir hədəfi və o hədəflə bağlı layihələrinin olmaması.
• Şagirdin imtahan qorxusunu davamlı olaraq yaşaması.

Düzgün hazırlaşmamaq, əslində lazımi zamanda lazımi dərsə hazırlaşmamaq mənasına gəlir. Əvvəlcə, istədiyiniz fakültəyə daxil olmaq üçün hansı dərsi nə qədər oxumalı olduğunuzu müəyyənləşdirməlisiniz.

Məqsədiniz əzbərləmək deyil, öyrənmək olmalıdır.

Davamlı təkrarların əzbərə yol açacağını unutmayın.

Test həll etdikdən sonra, əskiklərinizin nə olduğunu təyin edin və nə cür səhvlər etdiyinizi tapmağa çalışın.

Hazırlaşarkən və test həll edərkən musiqi dinləməyin, əks təqdirdə imtahan vaxtı da yenə musiqi sədaları altında test həll etmək istəyəcək, ancaq bu mümkün olmadığı üçün çətinlik çəkəcək və diqqətinizin yayınma halı ilə qarşı – qarşıya qalacaqsınız.

Heç istirahət etmədən oxumaq da səhv oxuma üsuludur. Özünüzü ələ almalısınız və proqramınızı daha yaxşı tətbiq etmək üçün enerjili hala gəlməlisiniz.

Az hazırlaşmaq

• Vaxt baxımından lazımi qədər hazırlaşmamaq ən vacib əskikliklərdən biridir. Unutmamalısınız ki, hər kəs üçün yetərincə oxumaq vaxtı fərqlidir. Əgər bir dərs sizin üçün çətindirsə və o dərsi qavramaq sizə sıxıntı yaradırsa, siz bu dərsi ətrafınızdakılardan daha çox çalışmalısınız. “Başqalarının çalışmaq vaxtı və proqramı sizin çalışmaq vaxtınız və proqramınızla eyni ola bilməz.
• Hər dərs üçün yetərli oxumaq vaxtı da fərqlidir. Bir dərsə hazırlıq vaxtı olaraq ayıracağınız vaxt, o dərslə bağlı nə qədər problemlərinizin olmasından asılıdır.

Mənbə: qadin.net

Bir bağça müəlliminin təhsili hansı səviyyədə olmalıdır?

Amerikanın Kolumbiya Bölgəsi bağçalarda 0-5 yaşlı uşaqlarla işləyən müəllimlər üçün təhsil dərəcəsi şərtinin gətirildiyini bəyan etdikdə, verilən reaksiyalar mənfi idi. Jurnalist Matthew Yglesias atdığı bir tvitdə bu yeni şərt üçün “düşüncəsiz” deyərkən, senator Ben Sasse isə bu qərarı “mənasızlığın dibi” olaraq təsvir etdi.

Massachusetts Boston Universitetindəki Erkən Təhsil Liderliyi və İnnovasiya İnstitutunun təşkilatçı müdiri olaraq sizə bunları deyə bilərəm; bu yeni qərar nə “düşüncəsiz”dir, nə də “mənasızlığın dibi”. Təhsil baxımından baxılsa, son dərəcədə məntiqli bir qərardır.

Məktəbəqədər hazırlıq müəllimlərinin təhsili niyə önəmlidir?

Beyin inkişafı elmi, uğurlu məktəbəqədər təhsil təcrübələri ilə həyatda uğur qazanmaq arasında çox dəqiq bir əlaqə olduğunu deyir. Ədəbi bacarıqlar, riyazi və elmi bacarıqlar körpəlik dövrlərində sürətlə inkişaf etməyə başlayır və erkən uşaqlıq dövrlərində bu inkişaf davam edir. 2015-ci ilə aid bir Tibb İnstitutu araşdırmasında yazıldığı kimi, məktəbəqədər müəllimlərin bu inkişaf mərhələsinə müsbət təsirli rəhbərlik edə bilməkləri üçün ixtisas səviyyələri yüksək olmalıdır. “Uşaqların idrak və sosial-emosional inkişafına aid hərtərəfli anlayışa və bir çox sahə ilə bağlı geniş bilgiyə” sahib olmaqları mütləqdir.

Balaca uşaqlar fikirləri test edən və nəticələri dəyərləndirən təbiətən elm insanları və ixtiraçılardır. Öyrənmək cəhdlərini formalaşdırmaq və uşaqların yaradıcı problem həlli ilə konseptual düşüncə mərhələlərinə rəhbərlik edən sualları soruşa bilmək,  bacarıq, təcrübə və savad tələb edir.

Buna baxmayaraq, hazırda Amerikada 3-5 yaş aralığındakı uşaqlara müəllimlik edən insanların yalnız 45%-nin məktəbəqədər təhsil diplomu var. Bundan əlavə, dayələrin yalnız 17%-i ixtisas diplomuna sahibdir. Heç bir ştat məktəbəqədər müəllimlərə diplom şərtini qoymur. Hər nə qədər 10 ştat bir mərkəzdə işləyən müəllimlərin hansısa peşə kursunu bitirməsini şərt qoysa da, bir çox ştat üçün orta məktəb diplomu kifayət edir.

Məktəbəqədər təhsildə diplomlu müəllimlər daha uğurludur?

Mən bu əsassız və bərabəri olmayan şərtlərin geriləməyə yol açdığını iddia edirəm. Amerikadakı 5 yaşın altındakı uşaqların bir çoxuna – tam olaraq, 61%-nə uşaq qayğı mərkəzlərində və bağçalarda baxılır. Uşaqların böyük qismi həftədə 40-50 saat arası zaman dilimini burada keçirir. Bu səbəblə əsl “düşüncəsizlik” uşaqlarla bu qədər çox vaxt keçirən insanlardan məktəbəqədər təhsil elminə hakim olmaqlarını və keyfiyyətli təhsil icrasını siniflərinə ötürməyi gözləməmək olar.

Tənqidçilər universitet diplomu olan müəllimlərin kiçik uşaqların təhsil səviyyələrini inkişaf etdirdiyi ilə bağlı dəqiq bir məlumatın olmamağına diqqət çəkir. Bu nöqtədə sahib olduğumuz tək şey məktəbəqədər təhsilin özünün uşaqlar üzərindəki təsirini, müəllimlərdən kənar olaraq təhlil edən araşdırmalardır. Yenə də bu mövzuda başlanılmış hər iş müəllimin diplomu ilə erkən uşaqlıq təhsil proqramlarının müvəffəqiyyətləri arasında müsbət əlaqə olduğunu göstərir. Yəni bu şagirdlər məktəb həyatlarında daha uğurlu olurlar.

Bu sahədə yeni bir dövr başladan təhlildə yoxsulluq içində yaşayan və aşağı məktəb performansı məsələsində yüksək risk altında olan uşaqların yüksək keyfiyyətli bağçaya getməsi halında akademik performanslarının daha yaxşı olub-olmayacağı araşdırıldı. Bu təhlil iştirakçıların inkişafını 40 yaşına qədər izlədi. Bağça proqramına qatılan şəxslərin daha çox pul qazandığı, daha az cinayət törətdiyi, bir işə başlamaq ehtimalının daha yüksək və orta məktəbdən məzun olmaq ehtimalının bağçada təhsil almamış insanlardan daha çox olduğu aşkar olundu. Çalışmanın məqsədi diplom sahibi olan müəllimlər ilə olmayanları qarşılaşdırmaq olmasa da, layihənin araşdırmaçıları təhlil etdikləri siniflərdəki müəllimlərin hamısının universitet məzunu olduğunu bildirdi və müəllimlərin “təhsil səviyyələrinin sinifdəki tətbiqlərini təyin etdiyi” nəticəsinə gəldilər.

Erkən təhsilin təsiri üzərinə edilmiş 7 əsas araşdırma analizi müəllimin diplomunun verilən təhsilin keyfiyyətində fərq yaradıb-yaratmadığını təsbit etməyə çalışdı. Ancaq analiz konkret bir nəticə vermədi. Həqiqət budur ki, bu araşdırmalardan nəticə çıxarmağı çətinləşdirən çox qarışıq faktor var. Misal üçün bunların heç biri müəllimlərin işləmək şərtləri kimi məktəbəqədər təhsilə təsir edən önəmli ekoloji dəyişənlərdən ibarət deyil. Kafi təhsil materiallarına və imkanlarına sahibdirlərmi? Professional inkişaf fürsətlərinə və güclü liderliyə sahibdirlərmi? Layiq olduqları maaşı alırlarmı? Yoxsa öz ailələrini necə saxlayacaqlarının stresi içində standartdan aşağı maaş üçünmü işləyirlər?

Mənbə: www.egitimpedia.com