Uşağa “yox” deməyin bir çox yolu var, lakin onların hamısı effektiv deyil.
Valideynlər əksər hallarda “yox” deməyə çəkinirlər, bunun səbəbi isə uşaqları məmnun etmək istəyidir. Mənfi cavabın həm də münasibətlərə təsirindən və mübahisəyə səbəb olacağından ehtiyat edirlər. Doğru zamanda və doğru şəkildə “yox” deyə bilmək vacibdir. Bunun üçün valideynlər övladlarıyla ünsiyyətdə bəzi məqamlara diqqət etməlidirlər.
Unutmaq lazım deyil ki, övladlarınıza “yox” deməklə siz pis valideyn olmursuz.
- Balansı qorumağa çalışın
Həddindən artıq “hə” və “yox” söyləmək uşağın intizamını pozur. Çalışmaq lazımdır ki, uşağın təbiətində “hə” və “yox” düzgün qarşılansın. Uşağa ancaq “yox” desəniz, o, Dünyanın neqativ yer olduğuna inanacaq və bədbin insan kimi böyüyəcəkdir.
- Emosiyalarınızı düzgün ifadə edin
Onu başa düşdüyünüzü hiss etdirin. Eyni zamanda aydın şəkildə istəyinin niyə olmayacağını bildirin. Məsələn, “Şokoladı hədsiz sevdiyini bilirəm, amma çox yemək sənin üçün zərərlidir” deyə bilərsiniz.
- Qətiyyətli olun
Bir şeyə “yox” dedinizsə, bu açıq şəkildə olmalıdır. Övladınızı an üçün sakitləşdirmək, keçişdirmək, vəziyyəti idarə etmək üçün onun istəyini başqa zaman eləyəcəyinizi demək olduqca risklidir. “Bəlkə sabah”, “Başqa zaman edərik” kimi ifadələr səbrsizlik və daha çox təkid gətirə bilər.
- Səhvlərinin nəticələlərini göstərin
“Yox” deməyin bir nömrəli səbəbi zərərin qarşısını almaqdır. Uşaqlar etdikləri hərəkətlərin nəticələrini bəzən düşünmürlər. Ona görə də, daha ağıllı seçim etmək üçün valideynlər uşaqlara doğru istiqamət verməlidirlər.
- Empatiya qurun
Övladınıza “yox” deyirsinizsə, ilk olaraq özünüz həmin qadağaya əməl etməlisiz. Çünki, uşaqlar vərdiş və davranışları valideynlərindən götürür. Misal üçün, Fast Food-un zərərli olduğunu deyir və özünüz uşağın yanında tez-tez yeyirsinizsə, təbii ki uşaqlarınız üçün bu qadağalar inandırıcı olmayacaq.
Övladınıza “yox” deməyin ən effektiv yolları isə aşağıdakılardır:
- “Yox”u aydın və qəti şəkildə bildirmək lazımdır,
- Verilən qərarlar dəyişməməlidir,
- Mövzu ilə bağlı başqa müzakirələr aparılmamalıdır,
- Göz təması qurulmalıdır,
- Valideynlər qəzəbli olmamalıdır.
Uşaqlarınızın tərbiyəsində ilk olaraq “mükafat” üsuluna önəm verilməlidir. Onların gördüyü yaxşı şeylərə məmmunluq duyun. Bu övladlarınızın müsbət davranışlarının təkrarlanmasında çox faydalı olacaq.
Unutmayın ki doğru məqamda söylənilən “yox” ilk andan bir neçə problemi aradan qaldırır.