Uşaqlar, əllərinə və ayaqlarına tilişkə batanda, ağrının bitməsi üçün müalicə edilmələri olduğunu bilirlər. Ancaq ruhi olaraq mübarizə etdikləri şeyin, ən az tilişkə batması qədər əhəmiyyətli olduğunu bilməyə bilərlər. Balanslı ağıl sağlamlığına malik olmaq təkcə böyüklərin deyil, eyni zamanda uşaqların da ən önəmli gündəm maddəsi olmalıdır. Öz sahəsində mütəxəssis olan psixoloq, pediatrların uşaqlara ruhi sağlamlığın əhəmiyyətini izah etmək üçün dediklərini təqdim edirik:
“Emosional Vulkan” Metodunu sınayın
Uşaq və yeniyetmə psixoterapevti yazıçı Katie Hurley, klinikanın 5 yaşında qayğı pozuntusu və yüksək stress xəstəsi olan uşaqlarla dolu olduğunu deyir və ailələrə “emosional vulkan” metodunu öyrətməyin çox işə yaradığından bəhs edir. Hurley, taxtaya çəkdiyi vulkan rəsmi üzərindən, həm valideynlərə, həm uşaqlara, insanların gün ərzində fərqli duyğular içinə girə bildiklərini deyir. Katie Hurley, ifadə etmədiyimiz duyğuların eynilə vulkanik bir partlayışda olduğu kimi qaynadıqdan sonra partlayacağını bildirərək; “Əgər bu duyğuları vulkanın içində buraxsaq partlayana qədər qaynayacaqlar. Partlayış baş verəndə ağlamalar, vurmalar və hətta təpik atmalar da bərabərində gələcək” deyə əlavə edir.
Katie Hurley, valideynlərin uşaqlarındakı bu tip davranışlara əhəmiyyət vermələrini, bu hərəkətlərin diqqətə alınmayan və ya həll edilməyən duyğulara işarə etdiyinin və emosional partlayışlar olaraq gündəlik həyatda əks olunduğunu vurğulayır. Sadəcə Hurley deyil, bir çox mütəxəssisin də dediyi kimi uşaqlara hisslərini ifadə etməyi və danışmağı öyrətmək onların ruh sağlığı üçün çox əhəmiyyətlidir.
Öz davranışlarınızın uşaqlarınıza olan təsirini kiçiltməyin
Tədqiqatlar göstərir ki, uşaqlar çoxlu televiziya seyr etməklə, oyun oynamaqla və ya sosial mediada vaxt keçirməklə ruhi və fiziki zərərlərə məruz qalırlar. Pediatr Katherine Williamson deyir ki, valideynlər və ya qayğı göstərənlər uşaqların ekrandan asılılığına diqqət yetirməlidirlər. Uşağa nümunə olmaq üçün, böyüklər də çəkilən sərhədlərə riayət etməlidirlər.
Dr. Katherine Williamson, uşaqların özlərini daha asan ifadə edə bilmələri üçün rol modelləri olacaq valideynlərə ehtiyac duyduqlarını əlavə edir.
Danışıq Tərzinizə Diqqət Edin
Klinik psixoloq və “Child Mind Institute” Qayğı Pozğunluğu Mərkəzinin direktoru Rachel Busman, uşaqların dəyişən üz ifadələrinə qarşı valideynlərin dərhal reaksiya verməsinin doğru olmadığını, bunun əvəzinə onlara özlərini ifadə etmək üçün vaxt verməyin daha əhəmiyyətli olduğunu deyir. Stressli vəziyyətdə üzü dəyişən uşağa ilk olaraq “Üzülmə” demək əvəzinə, “Kədərli görünürsən. Nə oldu”? deyə soruşmaq uşaqların özlərini daha asan ifadə etmələrinə icazə verdiyindən bəhs edir.
“Məktəb necədi”? və ya “Oyun necədi”? deyə soruşmaq ümumi bir sual qəlibidir. Ona görə bu şəkildə inkişaf edən dialoqlar məhdud cavablar və məlumatlarla sona çatır. Rachel Busman “Bu gün maraqlı bir şey oldu mu”? və ya “Məktəbdə nələr etdiniz”? kimi girişlərin dialoqu inkişaf etdirməyə daha açıq olduğunu əlavə edir.
Maarifləndirmə ilə bağlı texnikalar öyrədin
Müəllif və sağlam həyat mütəxəssisi Mallika Chopra, 9 yaşında öyrəndiyi dalğınlığı uşaqlarına da öyrətdiyini, öz yaşadığı meditasiya təcrübəsindən aldığı ilhamla uşaqlara istiqamətləndirilmiş məlumatlanmaların yer aldığı kitab yazdığını deyir. Chopra, kitabında danışarkən seçilən sözlərin əhəmiyyətindən, yürüş və yoqa vərdişi qazanmağın faydalarına qədər fərqli nümunələr və təkliflər verir.
Gündəlik tutmağa təşviq edin
Rochester Universiteti Tibb Mərkəzinə görə, gündəlik tutmaq stress, həyəcan və depressiyayla mübarizə aparmaq üçün ən təsirli üsullardan biridir. Psixiatriya sahəsində mütəxəssis Dianna Moraney, uşaqlara hekayələrini danışmaqları üçün sahə ayırmağın çox əhəmiyyətli olduğundan bəhs edir. Bunun üçün o, 2015-ci ildə başlatdığı bir təşəbbüslə uşaqların özlərini ifadə etmələrinə yardımçı olur. Qazanc məqsədi güdməyən cəhddə, uşaq bağçası dövründəki uşaqdan böyüklərə qədər geniş bir yaş qrupuna xidmət edilir. Daha çox uşaqların travma və stress ilə itirdikləri özünə inamı bərpa etmələrini istəyərək tutulan gündəliklər, valideynlərə və baxıcılara da çətin vaxtlarda uşaqlarla düzgün ünsiyyət qurmağı öyrədir.
Mənbə: egitimpedia.com